شناخت ماسه و انواع آن و کاربرد آنها در قسمت های مختلف ساختمان یکی از مسائلی می باشد که معمولا از سوی مجریان ساختمان مورد غفلت واقع می گردد. به طور مثال اگر برای ساخت دوغاب سنگ های نما از ماسه خاکدار استفاده گردد، چیزی شبیه به فاجعه خواهد بود و در صورتی که اسکوپ مناسب پشت سنگ ها انجام نشود افتادن سنگ نما در سال های اول بهره برداری قطعی خواهد بود.

مثال دیگر این که در کارگاه به ماسه ای که برای ساخت بتن ستون ها استفاده میشود به هیچ وجه توجه نشده و از همان ماسه ای که بنا در طبقه پایین برای دیوارچینی استفاده میکند در طبقه بالا دوستان کارگر و پیمانکار ما برای ساخت بتن استفاده میکنند که قطعا این نوع ماسه به دلیل درصد بالای خاک مقاومت بتن را پایین خواهد آورد. بنابراین برای هر کاری در ساختمان باید از ماسه مخصوص خودش استفاده کنیم در این مقاله انواع مختلف ماسه و کاربرد های انها در ساختمان را مورد بررسی قرار داده ایم.

انواع ماسه از نظر منبع

1.ماسه ی معدنی

ماسه ی معدنی نوع طبیعی و درشت ماسه می باشد که با حفر کردن 2 تا 3 متری زمین استخراج می شود. این ماسه به دلیل وجود اکسید های آهن در اطراف دانه ها به رنگ قرمز – نارنجی است. این دانه های ماسه بدون نمک بوده، زیرا با رطوبت موجود در هوا واکنش نمی دهند. همان گونه که گفته شد ماسه ی معدنی نوع درشتی از ماسه می باشد و در صورتی که از حد قابل قبول درشت تر باشد، استفاده از آن را توصیه نمی کنیم.

🔔 حتما بخوانید: چسب بتن چیست؟

انواع-ماسه

2.ماسه رودخانه ای

ماسه های رودخانه ای از کناره های رودخانه ها و بستر آن به دست می آید. این نوع ماسه معمولاً به رنگ سفید خاکستری می باشد و از کیفیت خوبی هم برخوردار می باشد. ماسه ی رودخانه ای دانه بندی خوبی دارد و برای تمام انواع بتن و کارهای بنایی مناسب می باشد.

ماسه ی رودخانه ای، ارزان ترین نوع منبع ماسه می باشد. با این وجود حفاری های بیشتر در بستر رودخانه برای برآورده کردن نیاز فزاینده ی ماسه در صنعت ساختمان، به عدم تعادل اکولوژیکی منجر شده و تأثیر تخریب کننده بر محیط زیست دارد.

ماسه ی رودخانه ای دارای سیلیکا می باشد. وجود مقدار زیاد سیلیکا در ماسه سبب غیرقابل استفاده شدن آن در بتن و ایجاد فرسایش در سطح آن می شود. برای حل این مشکل، ماسه باید برای تعیین مقدار سیلیکا آزمایش شود. ماسه ی خوب باید کمتر از 5 درصد دارای سیلیکا باشد.

3.ماسه ی مصنوعی

به دلیل رشد شدید ساخت و ساز، ماسه زیادی نیاز می باشد. برای برآورده کردن این نیاز و نگهداری تعادل اکولوژیکی بدون تأثیر مخرب بر محیط زیست، ماسه ی مصنوعی تولید می گردد.

ماسه ی مصنوعی جایگزینی برای ماسه رودخانه ای می باشد. این ماسه با شکستن سنگ های گرانیتی ایجاد می شود. ماسه ی مصنوعی در فرآیند شکل دادن به شکل مکعب، درجه بندی و تمیز می شود. اندازه ی دانه های ماسه ی مصنوعی کمتر از 4/75 میلی مترمی باشد. رنگ ماسه ی مصنوعی، آبی خاکستری تا قرمز بر اساس سنگ استفاده شده در سنگ شکن است.

همانگونه که نام این ماسه هم نشان می دهد، به صورت مصنوعی ساخته می گردد. اندازه های ماسه های مصنوعی را می توان به راحتی در طول خرد شدن کنترل کرد، بنابراین کنترل کیفیت در فرآیند آماده سازی ماسه ی مصنوعی انجام می شود.

انواع ماسه بر اساس شکل ظاهری

از دیگر مواردی که در دسته بندی ماسه تاثیر می گذارد، شکل ظاهری آن می باشد. به طور کلی ماسه ها را بر اساس شکل به انواع ماسه گرد، شبه گرد، گوشه دار و مخلوط تقسیم بندی می کنند.

1.ماسه گرد

همان گونه که از نام آن مشاهده می کنید، این گونه ماسه ها از ظاهر گردی برخوردار هستند. به گونه ای که زمانی که آن ها را در زیر میکروسکوپ مشاهده می کنید از ظاهر کروی برخوردار می باشند. بسیاری از ماسه های مصنوعی در دسته ماسه های گرد قرار می گیرند. از مزایای این گونه ماسه ها می توان به کیفیت بالای سطحی آن ها اشاره کرد. از آن جایی که قابلیت عبور گاز به تخلخل ماسه بستگی دارد، می توان گفت این گونه ماسه ها از قابلیت عبور گازی بهتری برخوردار می باشند.

2.ماسه های گوشه دار

این ماسه کاملاً گوشه دار است و به طور کامل در هم چفت می شوند و استحکام بالاتری را ارائه می دهند و از نظر حمل و نقل قالب و حرکت مذاب و فشار مذاب، استحکام بالاتری دارد اما قابلیت عبور گاز در آنها کم می باشد.

3.ماسه شبه گرد

این گونه ماسه ها از ظاهر کاملا گردی برخوردار نمی باشند. و در برخی قسمت ها به صورت کروی و در برخی قسمت های دیگر گوشه دار می باشند.

4.ماسه مخلوط

ماسه مخلوط از دیگر انواع ماسه هایی می باشد که می توان به آن اشاره کرد. از ویژگی های این گونه ماسه ها می توان به این موضوع اشاره کرد که این ماسه ها از شکل خاصی برخوردار نمی باشند.

ماسه-انواع-آن

انواع ماسه بر اساس ترکیب شیمیایی

1.ماسه سیلیسی

ماسه سیلیسی از انواع ماسه هایی می باشد که معادن آن زیاد و از قیمت مناسبی برخوردار می باشد. سیلیس نمونه ای از مواد چند ساختاری شناخته می شود که در دما های متفاوت ساختار های مختلفی را شامل می شود. از این رو سرعت سرد شدن آن می تواند باعث ایجاد خواص متفاوتی گردد. استفاده از ماسه سیلیسی برای طراحی قالب مناسب نمی باشد. چرا که تغییر دما باعث ایجاد انبساط و انقباض در ابعاد ماسه ها می گردد و همین امر می تواند باعث ایجاد شکستگی در قالب شود.

2.ماسه الوینی

ماسه الوینی در دسته ماسه های گوشه دار قرار می گیرد. از ویژگی های این ماسه می توان به وزن کم آن اشاره کرد. انبساط حرارتی این ماده نسبت به ماسه های سیلیسی کم تر می باشد.

3.ماسه زیرکنیوم

ماسه زیرکنیوم از خاصیت انبساط حرارتی برخوردار می باشد. ضریب انبساط حرارتی این مدل ماسه نسبت به ماسه سیلیسی کم تر می باشد. همین ویژگی آن را به ماده ای مناسب برای مواد قالب و کوره تبدیل کرده است. ماسه زیرکنیوم از انتقال حرارتی بالایی برخوردار می باشد و سریع خنک می گردد. این مدل ماسه از مقاومت دمایی بالایی برخوردار است. از لحاظ شکل ظاهری این مدل ماسه دارای دانه های گرد و منظمی می باشد.

4.ماسه کرومیتی

ماسه کرومیتی در دسته ماسه های گوشه دار قرار دارد و به رنگ سیاه می باشد. از ویژگی های این ماسه می توان به دیرگداز بودن آن اشاره کرد.

5.ماسه شاموتی

استفاده از این مدل ماسه برای فولاد آلیاژی بسیار مناسب بوده و ماسه شاموتی دیرگداز بوده و در ریخته گری و بدنه کوره مورد استفاده قرار می گیرد.

6.ماسه شسته شده

وجود خاک در ماسه دارای مزایا و معایبی می باشد. از مزایای وجود خاک در ماسه می توان به شکل پذیری آسان آن اشاره کرد. از طرفی وجود خاک در دانه های ماسه باعث کاهش چسبندگی سیمان و ماسه می گردد که این امر از معایب وجود خاک در ماسه می باشد. در این جا منظور از ماسه شسته شده به میزان خاک درون آن برمی گردد، به گونه ای که هرچه ماسه بیش تر شسته شود، خاک آن کم تر می گردد.

🔔 حتما بخوانید: ترمیم کننده بتن چیست؟

ماسه-شکسته

چگونه ماسه ی مناسب برای کاراهای مختلف ساختمانی را انتخاب کنیم؟

صرف نظر از نوع ماسه، ماسه ی خوبی که در کارهای ساختمانی بتوان از آن استفاده کرد باید کمتر از 3 درصد سیلیکا داشته و از هر گونه آلاینده های ارگانیک عاری باشد. کارهای مختلف ساختمانی نیازمند مدول نرمی متفاوت ماسه می باشند.

  1. ماسه ی مورد استفاده در دیوارچینی: ماسه ی مورد استفاده برای این کار باید مدول نرمی بین 1/2 تا 1/5 داشته باشد.
  2. ماسه ی مورد استفاده برای پلاستر: ماسه ی مورد استفاده برای آستر باید مدول نرمی کمتر از 1/5 داشته باشد.
  3. ماسه ی مورد استفاده برای ساخت بتن: ماسه ی مورد استفاده در بتن باید مدول نرمی بین 2/5 تا 3/5 داشته باشد.