5-1 فضاهای ورود ، خروج ، ارتباط و دسترس
5-1-1 الزامات کلی
5-1-1-1 پهنای الزامی بیان شده برای تمام قسمت های فضاهای ارتباط و دسترس نباید در جهت خروج از واحد تصرف یا ساختمان کاهش یابد .

5-1-1-2 مسیرهای ارتباط و دسترس اصلی ساختمان نباید از درون اتاق ها یا فضاهای دیگر عبور کند ، مگر در تصرف های اداری یا مراقبتی که می تواند از اتاقی برای کنترل رفت و آمد عبور نماید مشروط بر آنکه با الزامات این مسیرها انطباق داشته باشد .
اتاق های انتظار ، سرسراها ، یا اتاق های پذیرش ، که مطابق با الزمات راهروها ساخته شده اند و همان سطح الزامات در آنها تأمین شده است را می توان در مسیر ارتباط و دسترس اصلی قرار دارد .

5-1-1-3 علاوه بر الزامات تعیین شده در این قسمت ، باید الزامات راه های خروج مطابق مبحث سوم مقررات ملی ساختمان نیز رعایت شود .

5-1-2 راه های دسترس و خروج قابل قبول
هر ساختمان باید همواره برای همۀ بهره برداران و متصرفان آن قابل دسترس بوده و از هر نقطه از بنا شامل زیرزمین های قابل استفادۀ افراد ، مسیرهای پیوسته ، ایمن و بدون مانع تا فضای باز امن یا معبر عمومی مطابق مبحث سوم مقررات ملی ساختمان فراهم باشد . مسیر یا مسیرهای دسترس و خروج شامل فضاهای ورودی ، پلکان ها ، شیب راه ها ، راهروها ، هال های تقسیم ، درها و ایوان ها یا بالکن های بیرونی است که باید با سایر ضوابط این قسمت انطباق داشته باشند .

5-1-3 فضاهای ورودی ساختمان  
در تمام ساختمان ها باید پس از در ورودی اصلی فضای ورودی مناسب مطابق شرایط زیر وجود داشته باشد :

5-1-3-1در صورت وجود پله یا هر اختلاف سطح یا دیوار در مقابل در ورودی اصلی ، باید حداقل 40/1 متر از آن فاصله داشته باشد .

5-1-3-2 در فضای ورودی ساختمان باید امکان ایستادن چند نفر وجود داشته و دارای سطح آزاد و بدون مانعی برابر با حداقل 40/1 ₓ 40/1 متر باشد .

5-1-3-3 در فضای ورودی ، ارتفاع زیر سقف از کف تمام شده نباید از موارد زیر کمتر باشد :
- حداقل 1/2 متر در بیشتر از 50 درصد سطح فضا .
- حداقل 05/2 متر به صورت موضعی یا محدود در 50 درصد باقی سطح فضا .

5-1-4 راهروها
5-1-4-1 پهنای مفید آزاد و بدون مانع فضای راهروهای ارتباطی داخل ساختمان که در مسیر دسترس و خروج قرار دارند بر اساس نوع تصرف و برآورد تعداد متصرفان یا بهره بردارانی که آن راهرو مسیر دسترس یا خروج آنها است ، محاسبه می شود . اما در هر صورت نباید از 40/1 متر کمتر باشد . مکان و اندازۀ پیش بینی شده برای نصب هر وسیلۀ مجاز یا مبلمان برای نشستن یا نگهبانی و پذیرش ، باید به گونه ای باشد که پس از نصب آنها پهنای مفید راهرو به کمتر از حداقل پهنای الزامی فوق کاهش نیابد .
در ساختمان ها یا داخل واحدهای تصرف که قابل دسترس بودن آنها برای افراد معلول الزامی نیست ، اگر راهروی ارتباطی در راستای مسیر دسترس و خروج قرار داشته باشد ، حداقل پهنای مفید و بدون مانع آن 10/1 متر است ، مگر آنکه در مقررات اختصاصی تصرفی به گونه ای دیگر تعیین شده باشد .

5-1-4-2 راهروهایی که فقط برای دسترسی به تجهیزات برقی ، مکانیکی یا لوله کشی و بهره برداری از آن ، استفاده می شود باید حداقل 60 سانتی متر پهنا داشته باشد .

5-1-4-3 حداقل پهنای الزامی راهروهای مستقیم با بار تصرف 50 نفر یا کمتر که قابل دسترس بودن آن ها برای افراد معلول الزامی نباشد ، 9/0 متر است .

5-1-4-4 ارتفاع راهروها باید با ارتفاع الزامی فضای ورودی انطباق داشته باشد .

5-1-5 درهای ورودی اصلی
هر در که به عنوان در ورودی اصلی و یا خروج الزامی ساختمان یا واحد تصرف طراحی می شود باید علاوه بر رعایت الزامات قسمت 9-6 (نصب و اجرای درها و پنجره ها) ، با الزامات این بخش نیز مطابقت داشته باشد .
درهای اصلی واحدهای تصرف که در دوربندهای خروج قرار می گیرند باید علاوه بر مطابقت با ضوابط این قسمت ، با رعایت سایر ضوابط مربوط به دوربندهای خروج از جمله استفاده از درهای خودبسته شو یا خودکاربسته شو الزامی مندرج در مبحث سوم مقررات ملی ساختمان طراحی ، ساخته و نصب شوند .

5-1-5-1 "در" اصلی باید از نوع لولایی با پهنای مفید حداقل 90 سانتی متر و ارتفاع مفید حداقل 205 سانتی متر باشد مگر آنکه در مقررات اختصاصی تصرفی به گونه ای دیگر تعیین شده باشد . درهای دو لنگۀ بدون وادار وسط که به عنوان در اصلی به کار می روند ، باید در هنگام باز شدن لنگۀ فعال ، حداقل 80 سانتیمتر پهنای مفید بدون مانع داشته باشند . پهنای هر لنگه در نباید از 20/1 متر بیشتر باشد .
وسایل متوقف کننده یا تنظیم کنندۀ حرکت درها نباید بلندی قد راه را به صورت موضعی به کمتر از 95/1 متر کاهش دهند .

5-1-5-2 تمام درهای واقع در مسیرهای دسترس و خروج در موارد زیر ، باید موافق جهت خروج بچرخند :
آ – درهای واقع در دوربندهای خروج .
ب – درهای واقع در فضاهای پرخطر .
پ – درهای اتاق ها و فضاهای با بار تصرف 50 نفر و بیشتر .
در این حالت درها در حالت کاملاٌ باز نباید هیچ یک از ابعاد الزامی پاگرد را بیش از 18/0 متر (با احتساب پیش آمدگی دستگیرۀ در) کاهش دهند .
زمانی که بار تصرف یا تعداد استفاده کنندگان از پاگرد پله 50 نفر یا بیشتر است و یا ساختمان دارای مساحت 930 متر مربع ناخالص یا بیشتر است ، مطابق مبحث سوم مقررات ملی ساختمان ، این درها در هیچ موقعیتی طی باز شدن نباید اندازۀ پاگرد را به کمتر از نصف اندازۀ الزامی کاهش دهند .
در موارد زیر استفاده از انواع درهای غیر لولایی برای درهای واقع در مسیر دسترس و خروج مجاز است :

1- در پارکینگ های خصوصی ، فضاهای اداری ، کارخانه و انبارها با بار تصرف 10 نفر یا کمتر.

2- در تصرف های گروه (د-3) ، که به عنوان محل بازداشت استفاده می شوند .

3- در واحد مسکونی تکی در تصرف (م- 4)

4- درهای گردان مجاز در تمام تصرف ها به غیر از تصرف های گروه (خ).

5- درهای کشویی افقی مجاز به غیر از تصرف های گروه (خ)،

6- درهای برقی مجاز.

5-1-5-3 در هر طرف در اصلی ، باید یک کف یا پاگرد وجود داشته باشد. تراز سطح این کف یا پاگرد باید در هر دو سمت در یکسان باشد.

کف یا پاگرد واقع در مسیر دسترس و یا خروج الزامی اصلی نباید بیش از 20 میلی متر پایین تر از سطح بالایی آستانه در اصلی باشد. مگر در موارد زیر:

ارتفاع کف یا پاگرد درهایی که در مسیر قابل دسترس الزامی برای افراد معلول قرار ندارند مجاز است حداکثر 38/0 متر در نظر گرفته شود .

ارتفاع کف یا پاگرد مجاور درهای واقع در جدارۀ خارجی ساختمان که در مسیر قابل دسترس برای افراد معلول یا خروج الزامی قرار ندارند را می توان حداکثر مطابق ارتفاع تعیین شده برای یک پله در نظر گرفت .
سطح کف و پاگرد های واقع در بالکن های دسترس باید مطابق قسمت 5-1-6 در نظر گرفته شود .

5-1-5-4 در مسیرهای دسترس و خروج اصلی ، درها باید طوری طرح ، ساخته ، نصب و تنظیم شوند که در تمام اوقات استفاده از بنا از سمت داخل به آسانی و فوریت قابل باز شدن بوده و هیچ عامل بازدارنده ای مانند قفل ، کلون ، کشو و غیره ، مانع خروج به موقع یا فرار متصرفان نشود .

در موارد زیر ، برای جلوگیری از عمل کردن درهای خروج ، می توان از قفل و چفت استفاده کرد:

آ- محل های بازداشت ،
ب- در ساختمان های با بار تصرف 300 یا کمتر ، در یا درهای اصلی (واقع در جداره های بیرونی) را می توان از سمت داخل به وسایل قفل کننده کلید دار مجهز کرد ، به شرط آن که وسیلۀ قفل کننده به آسانی تشخیص داده شود ، قفل از انواع ساده انتخاب شود و باز کردن آن مهارت و تلاش خاصی لازم نداشته باشد و تمام متصرفان کلید را در اختیار داشته یا در غیاب مسئول ساختمان ، بتوان امکان بازکردن در را فراهم کرد.

5-1-5-5 نصب و استفاده از یک کلون ، یا زنجیر ایمنی ، فقط برای درهای اصلی خانه های یک یا دو خانواری و واحدهای مسکونی مستقل ، مانند آپارتمان ، اتاق های هتل ، متل ، مسافرخانه و مانند آنها مجاز است ، مشروط بر آنکه کلون در ارتفاع حداکثر 120 سانتی متری از کف تمام شده نصب شود و بازکردن آن از داخل نیازی به کلید نداشته باشد .

5-1-6 ایوان ها ، بالکن ها و سکوهای واقع در مسیر ورود و خروج
ایوان ها ، بالکن ها و سکوهای بیرونی که در مسیرهای دسترس و خروج اصلی ساختمان یا واحدهای تصرف واقع شده اند علاوه بر رعایت مقررات مربوط به پاگردها و همچنین ضوابط قسمت فضاهای نیمه باز ، باید با ضوابط این قسمت نیز منطبق باشند .

5-1-6-1 ایوان ها یا بالکن های بیرونی که در ابتدا یا انتهای مسیر دسترس یا خروج قرار دارند باید دارای سطح آزاد و بدون مانعی با حداقل ابعاد 40/1 ₓ 40/1 متر باشند و این سطح نباید برای هیچ فعالیت یا منظور دیگری در نظر گرفته شود . چنانچه در اصلی به سمت بالکن باز شود ، نباید در تمام مسیر بازشدن عمق و پهنای الزامی بالکن را به کمتر از 90 سانتی متر کاهش دهد .

5-1-6-2 ایوان ها و بالکن ها در هیچ جهت نباید دارای شیبی بیش از 2 درصد باشند.

5-1-6-3 در صورتی که کف ایوان یا بالکن دسترس و خروج اصلی در ارتفاع بیش از 70/0 متر نسبت به کف فضا یا زمین مجاور قرار داشته باشد، باید داری جان پناه یا حفاظ مناسب مطابق مشخصات قسمت 9-7 باشد.

5-1-6-4 رعایت مقررات قسمت 5-1-14 برای ایوان ها ، بالکن ها و سکوهای بیرونی واقع در مسیر دسترس و خروج اصلی ساختمان الزامیست .

5-1-7 راه پله ها
5-1-7-1 در راه پلۀ ساختمان ، حداقل اندازه عمق کف پله 28/0 متر است . ارتفاع پله باید به میزانی باشد که مجموع اندازه کف پله و دو برابر ارتفاع آن بین 63/0 تا 64/0 متر باشد.
عمق کف پله از لبۀ یک کف پله تا تصویر افقی لبۀ کف پلۀ بعدی اندازه گیری می شود .

5-1-7-2 رعایت مفاد مبحث سوم مقررات ملی ساختمان در مورد راه پله و پلکان الزامی است .

5-1-7-3 در تمام ساختمان ها میزان حداقل عرض پلۀ الزامی ، برحسب نوع و بار تصرف و متناسب با تعداد استفاده کنندگان تعیین می گردد . در هر صورت پله هایی با عرض مفید کمتر از 10/1 متر و قفسه پله های دارای پاگردی که عموم از آن استفاده کنند با عرض کمتر از 40/2 متر مجاز نیست ، مگر آن که در مقررات اختصاصی تصرفی به گونه ای دیگر تعیین شده باشد .

5-1-7-4 حداقل عرض یا شعاع پاگرد ، مساوی عرض پله می باشد.
5-1-7-5 حداکثر تعداد پله های بین دو پاگرد باید 12 پله باشد.
5-1-7-6 حداقل ارتفاع غیر سرگیر پله ها پاگردهای آن ها در تمام طول مسیر 05/2 متر است که از لبۀ هر کف پله اندازه گیری می شود .
5-1-7-7 در ساختمان های دارای چهار طبقه و بیشتر بالای زمین ، حداقل یک پلکان عمومی ساختمان باید تا سطح بام امتداد یابد ، مگر در بام هایی با شیب تندتر از 33 درصد و یا بام هایی که هیچ گونه استفاده ای ندارند ، که دسترسی از طبقه آخر به آن ها از طریق دیگر امکانات مانند نردبام مجاز است.

5-1-7-8 در ساختمانی که برای بام آن پلکان وجود دارد ، دسترسی به بام باید از طریق یک اتاقک خرپشته با مساحت برابر یا کمتر از قفسۀ راه پله تأمین گردد.

5-1-8 شیب راه های عبور پیاده
5-1-8-1 شیب راه های عبور پیاده که در مسیر دسترس یا خروج اصلی واحدهای تصرف قرار می گیرند باید دارای شیبی برابر یا کمتر از 8 درصد باشند . شیب بقیه شیب راه های عبور پیاده در صورتی که قابل دسترس بودن آن ها برای افراد معلول الزامی نباشد، نباید از 5/12 درصد بیشتر باشد .

5-1-8-2 شیب راه ها باید در بالا و پایین ، در نقاط گردش حرکت ، ورود و خروج فضاها ، درها ، و یا پس از طی هر 9 متر طول ، پاگرد داشته باشند . پاگردها باید دارای شیبی کمتر از 2 درصد در هر جهت باشند . تغییر تراز و اجرای پله در پاگرد مجاز نیست . طول و عرض پاگردهای شیب راه ها در صورتی که قابل دسترس بودن آن ها برای افراد معلول الزامی نباشد ، باید حداقل 90/0 متر باشد .

5-1-8-3 پهنای شیب راه های واقع در مسیر دسترس و خروج اصلی باید برابر با پهنای الزامی راهروهای اصلی در همان تصرف باشد . پهنای بقیۀ شیب راه ها در صورتی که قابل دسترس بودن آن ها برای افراد معلول الزامی نباشد ، حداقل 9/0 متر است ، مگر آنکه در مقررات اختصاصی تصرفی به گونه ای دیگر تعیین شده باشد .

5-1-8-4 شیب ، اندازه ها و سایر مشخصات شیب راه ها و پاگردهای آن ها در مکان هایی  که قابل دسترس بودن آن ها برای افراد معلول الزامیست ، باید تابع ضوابط مصوب شورایعالی شهرسازی و معماری ایران باشد .

5-1-9 آسانسورها و پله های برقی
وضعیت ، ابعاد و تعداد و ظرفیت حداقل و سایر ضوابط و الزامات آسانسورها و پله های برقی ، باید در انطباق با مباحث سوم و پانزدهم مقررات ملی ساختمان باشد .

5-1-10 نورگیری و تهویه
5-1-10-1 در راهروها و فضاهای عمومی مستقیم و یا دارای پنجره در دو انتها در مواردی که تأمین نور به صورت طبیعی صورت گیرد ، سطح شیشه طبق جدول 1-6 و حداقل 80/1 متر مربع با یک چهلم سطح کف است و در غیر از موارد فوق حداقل یک بیستم سطح کف می باشد .

5-1-10-2 در راه پله ها ، در مواردی که تأمین نور به صورت طبیعی صورت گیرد ، سطح شیشه الزامی طبق جدول 6-1 و حداقل 9/0 متر مربع به ازای هر طبقه است .

5-1-10-3 در صورت عدم امکان نورگیری راه پله ها با پنجره های دیواری ، تأمین نور طبیعی از سقف محفظه پلکان نیز منطبق با الزامات قسمت 9-5 مجاز است .

5-1-10-4 در ساختمان های گروه های 6تا8 در صورت عدم امکان نورگیری راه پله ها با پنجره  دیواری ، علاوه بر تأمین نور طبیعی از سقف راه پله ، تعبیه برق اضطراری برای تأمین نور مصنوعی طبق مبحث سیزدهم مقررات ملی ساختمان الزامی است .

5-1-10-5 در صورتی که راه پله ها به طور طبیعی تعویض هوا شوند ، تعویض هوا باید به یکی از دو طریق زیر انجام شود :
آ – اگر تعویض هوا از در و پنجره های میانی در تمام ارتفاع محفظۀ راه پله ممکن باشد ، سطح بازشو در هر طبقه نباید از یک شانزدهم سطح تصویرافقی پله یا 45/0 متر مربع ( مقدار بیشتر ملاک عمل است) کمتر باشد .
ب – اگر تعویض هوا فقط از سقف محفظۀ راه پله انجام گیرد ، سطح بازشو برای تمام راه پله باید در انطباق با قسمت 9-5 باشد .
5-1-10-6 در ساختمان های بیش از 2 طبقه ، ارتباط بین قفسه پلکان و فضای توقفگاه و موتورخانه باید با تعبیه عنصر یا فضای جداکننده ای جهت جلوگیری از انتقال دود و سر و صدا صورت گیرد .

5-1-11 دست اندازها ، نرده ها و میله های دستگرد
5-1-11-1 در محل هایی که اختلاف سطح ها از 70/0 متر بیشتر باشد ، باید به وسیله دست انداز یا جان پناه مطابق الزامات قسمت 9-7 از احتمال سقوط افراد ممانعت شود .
5-1-11-2 ارتفاع دست اندازهای شیب دار پله ها یا شیب راه ها از لبۀ پله یا سطح شیب راه باید حداقل 90/0 متر باشد .

5-1-11-3 در شرایط زیر نصب میلۀ دستگرد منطبق با الزامات قسمت 9-7 الزامیست . مگر آنکه در ضوابط اختصاصی تصرف ها به گونۀ دیگری تعیین شده باشد :

آ- در دو طرف راه پله هایی که بیش از دو ارتفاع پله را طی می کنند و در مسیرهای دسترس یا خروج اصلی ساختمان یا تصرف قرار دارند .

ب- در دو طرف تمام شیب راه هایی که در مسیرهای دسترس یا خروج اصلی ساختمان یا تصرف قرار دارند ، ارتفاع بیش از 15/0 متر را طی می کنند و طول افقی آن ها بیش از 85/1 متر است و حداقل در یک طرف تمام شیب راه های غیر آن که دارای شیب بیش از 8 درصد است.

پ- در میانۀ پهنای پله های با عرض بیش از 80/1 متر که در مسیرهای دسترس یا خروج ساختمان یا تصرف قرار دارند ، به نحوی که همواره افراد در فاصلۀ 75/0 متر یا کمتر از یک میلۀ دستگرد قرار گیرند.

5-1-12 کف سازی ، نازک کاری و پوشش ها

5-1-12-1 لبه و کف پله ها و پاگردها و همچنین کف شیب راه ها وراهروها باید از مصالح سخت ، غیر لغزنده و ثابت باشند.

5-1-12-2 کف پله ها در هر راه پله باید از مصالح ، رنگ و اندازه های یکسان تشکیل شده باشد .

5-1-12-3 شعاع گردی لبه کف پله (نوک پله ) نباید بیش از 13 میلیمتر باشد.

5-1-12-4 عناصر اصلی و مصالح مصرفی در پله ها ، شیب راه ها و راهرو های ساختمان ، باید مطابق با مندرجات مباحث سوم و پنجم مقررات ملی ساختمان ، دارای مقاومت مناسب در برابر حریق بوده و در هنگام زلزله ریزش نداشته باشند .

5-1-13 پیش آمدگی ها
پله ها ، شیب راه ها و راهرو های ساختمان نباید با هیچ وسیله و تجهیزاتی مانند شیرآب ، جعبۀ آتش نشانی و سایر وسایل مسدود شوند ، یا عرض آن ها به کمتر از حداقل الزامی تقلیل یابد .

5-1-14 شرایط بیرونی
بالکن ها و ایوان های واقع در مسیرهای دسترس و خروج و همچنین پله ها و سطوح شیب دار واقع در این مسیرها باید دارای سطح غیر لغزنده باشند و چنان طراحی و اجرا شوند که آب روی آنها یا روی سطح فضاهایی که به آنها دسترسی دارد جمع نشود . سطوحی که در معرض نزولات جوی قرار دارند ، باید چنان طراحی و سرپوشیده شوند که امکان جمع شدن برف و یخ روی آنها به حداقل برسد .
5-2 فضاهای اقامت
5-2-1 الزامات کلی
5-2-1-1 سطوح زیر بنا ، ابعاد و ارتفاع داخلی ، نورگیری و تهویه در فضاهای اقامت نباید از مقادیر مشخص شده در این مقررات کمتر باشد . حداقل اندازه های سطح کف و ابعاد این فضاها باید خارج از کمدهای دیواری توکار ، تاقچه ها و آستانۀ درها و پنجره ها اندازه گیری و کنترل شود مگر آنکه در مواردی به گونه ای دیگر بیان شده باشد .

5-2-1-2 تنها دسترسی موجود به یک اتاق اقامت نباید از اتاق اقامت دیگری باشد مگر آنکه به عنوان فضای الحاق شده مطابق مقررات بند 5-2-5 محسوب شود ، یا واحد تصرف دارای فضای اقامتی غیر از این دو تا اتاق نباشد .

5-2-2 اندازه های فضاهای اقامت
فضاهای اقامت باید دارای سطوح زیربنا و اندازه های حداقل به شرح زیر باشند مگر آنکه در مقررات اختصاصی تصرف ها به گونه ای دیگر بیان شده باشد :
5-2-2-1 فضاهای اقامت باید حداقل 50/6 متر مربع زیر بنا داشته باشند .
5-2-2-2 فضای اقامت باید حداقل 15/2 متر عرض داشته باشد .
5-2-2-3 حداقل ارتفاع فضای اقامت باید 40/2 متر باشد . این حداقل باید در تمام سطح الزامی رعایت شود . در اتاق های اقامت واقع در زیر سقف شیب دار ، ارتفاع در قسمت هایی با فاصلۀ 30/0 متر از کوتاه ترین قسمت آن نباید از 05/2 متر کمتر باشد .
5-2-2-4 حداقل ارتفاع آزاد زیر چارچوب درها ، تیرها ، لوله ها و کانال ها و سایر عناصر سازه ای در فضاهای اقامت که از زیر آنها عبور صورت می گیرد ، نباید از 05/2 متر کمتر باشد .
5-2-2-5 در صورت تعبیۀ میان طبقه در فضای اقامتی به عنوان بخشی از آن فضا ، ارتفاع قسمت بالا و پائین آن باید به ترتیب حداقل 1/2 و 4/2 متر باشد .

5-2-3 نورگیری و تهویه
5-2-3-1 هر فضای اقامت ، باید حداقل دارای یک یا چند در و پنجرۀ شیشه ای باشد که لازم است با رعایت ضوابط شهرسازی ، به طور مستقیم رو به فضای باز یا خیابان و معبر عمومی باشد .
 5-2-3-2 در فضاهای اقامت ، در انطباق با الزامات فصل 6 ، سطح شیشۀ الزامی ، حداقل یک هشتم سطح کف است ، مگر آنکه پنجره ها تنها در یک دیوار فضا تعبیه شده باشد و فاصلۀ آن دیوار با دیوار مقابل در فضای موردنظر بیش از 50/4 متر باشد ، که در اینصورت یک هفتم سطح کف ، الزامی خواهد بود .
5-2-3-3 در فضاهای اقامت در صورتیکه لبۀ بالایی پنجره ها ، غیر از نورگیر سقف شیب دار ، در ارتفاع زیر از 10/2 متر قرار گرفته باشد ، سطح الزامی شیشۀ شفاف یک ششم سطح کف است ، مگر آنکه تمام دریچه ها نیز در یک دیوار تعبیه شده باشد و فاصلۀ آن از دیوار مقابل 50/4 متر باشد ، در این صورت سطح الزامی شیشه ، یک پنجم کف فضا است .
5-2-3-4 در صورتی که پنجره رو به یک ایوان باز شود ، ایوان باید دارای شرایط زیر باشد :
آ – فضای ایوان باید به طور مستقیم به طرف فضای باز یا خیابان و معبر عمومی ، بدون هیچگونه مانع در برابر نور و جریان هوا ، باشد .
ب – در و پنجره های شیشه ای الزامی برای تأمین نور طبیعی و تهویه در فضاهای اقامت ، باید با ابعاد و سطوح تعیین شده در بند 5-2-3-2 و انطباق با الزامات فصل 6 بطور مستقیم و بدون مانع ، به فضای سرپوشیدۀ ایوان باز شوند .
پ – بین فضای اقامت یا اشتغال و فضای ایوان نباید محفظۀ آفتاب گیر قرار داده شود .

5-2-3-5 تمام فضاهای اقامت ، باید مطابق با مندرجات مباحث چهاردهم و نوزدهم مقررات ملی ساختمان به طور طبیعی یا مکانیکی تعویض هوا شوند .

5-2-3-6 تمام فضاهای اقامتی که تهویۀ مکانیکی می شوند ، باید ارتباط مستقیم با فضای خارج داشته باشند تا تعویض هوای طبیعی نیز ممکن باشد .

5-2-3-7 در صورت نورگیری از حیاط های خلوت یا حیاط های داخلی و پاسیوها ، باید اندازه ها ، سطح و سایر مقررات تعیین شده برای این حیاط ها و مقررات اختصاصی تصرف ها رعایت گردد .

5-2-4 الزامات فضاهای اقامتی واقع در زیرزمین
اتاق های زیرزمین ، با رعایت شرایط زیر ، می توانند به عنوان فضای اقامتی که تأمین نور طبیعی در آن الزامی است ، استفاده شوند :
5-2-4-1 از فضاهایی که کف آن ها پایین تر از سطح زمین باشد ، در صورتی که دارای نورگیری و تهویه لازم از فضای باز باشند و سایر الزامات مربوط به فضا یا تصرف موردنظر به ویژه از نظر همجواری ، ارتفاع ، مساحت ، دسترس و خروج ، در آن ها رعایت شده باشد ، می توان جهت اقامت و اشتغال استفاده نمود .اگر متوسط ارتفاع تراز زیر سقف فضای زیرزمین از سطح زمین طبیعی (معبر یا حیاط) کمتر از 90/0 متر باشد ، جهت استفاده برای اقامت یا اشتغال ، باید با تأیید شهرداری و سایر مراجع صدور پروانۀ ساختمان مجراهای خارجی نور و هوا مطابق الزامات قسمت 5-9-2 در کنار دیوار خارجی در حیاط ها پیش بینی شود .
5-2-4-2 در ساختمان های گروه 3 ، تعبیه گودال باغچه در داخل حیاط اصلی ، جهت تأمین نور و تهویۀ فضای سکونت و اشتغال در زیرزمین ، در صورت نداشتن مغایرت با ضوابط طرح های مصوب توسعه و عمران شهری و مطابق سایر مقررات قسمت 5-9-2 مجاز است .

5-2-5 فضاهای الحاق شده به اتاق ها و فضاهای اقامت
5-2-5-1 اتاق های منضم به فضاهای اقامت ، در صورتی که حداقل 80 درصد دیوار مشترک آن با فضای اصلی باز باشد ، نیاز به نور و هوای مستقل ندارد و برای محاسبه نور و هوای لازم ، سطح اتاق منضم ، به سطح فضای اصلی افزوده می شود . در غیر این صورت فضای الحاق شده باید مطابق نوع استفاده ، از نورگیری و تهویۀ لازم مطابق این مقررات برخوردار باشد .
5-2-5-2 در حالتی که کمتر از 80 درصد دیوار مشترک فضای الحاق شده به فضای اقامت اصلی باز باشد ، باید هر دو فضا از وودی مستقل نیز برخوردار باشند .

5-2-6 الزامات فضاهای اقامت با نورگیری از سقف
در هنگام تغییر نوع استفاده یا تعمیر اساسی فضاهای اقامت موجود که نسبت به سطح الزامی کمبود سطح پنجره دارند ، تا حداکثر 50 درصد از سطح الزامی می تواند با رعایت سایر شرایط مندرج در قسمت 9-5 از طریق نورگیری سقفی تأمین شود .

5-2-7 الزامات فضاهای اقامت با نورگیری از محفظۀ آفتاب گیر
نورگیری و تهویۀ الزامی فضاهای قابل سکونت در صورت رعایت الزامات بیان شده در قسمت 5-9-3 می تواند از طریق محفظه های آفتاب گیر انجام شود .

5-2-8 در و پنجره
5-2-8-1 تمام اتاق های اقامت باید دارای حداقل یک "در" ورودی با رعایت اندازه های مندرج در این قسمت و الزامات کلی قسمت 9-6 باشند . " در " اتاق های خواب ، چند منظوره و نشیمن باید از نوع لولایی یا پاشنه ای باشند .
استفاده از درهای کشویی یا تاشو بین اتاق های خواب و فضاهای منضم در صورتی که در اصلی ورود به اتاق نباشد ، مجاز است .

5-2-8-2 در ورودی اصلی اتاق های اقامت باید دارای حداقل 80 سانتی متر پهنای مفید و 200 سانتی متر ارتفاع مفید باشد . در صورت استفاده از درهای چند لنگه برای اتاق ها ، پهنای مفید لنگۀ فعال در حالت باز باید حداقل 80 سانتی متر باشد .

5-2-8-3 عمق نورگیری در هر اتاق یا فضا یا فاصلۀ مورد قبول برای نورگیری از یک پنجره ، حداکثر 7 متر است . در صورتی که قسمتی از اتاق یا فضا با فاصلۀ بیش از 7 متر از پنجره قرار داشته باشد ، آن قسمت از نور طبیعی بی بهره به حساب می آید . در صورت نورگیری فضا از طریق یک فضای نیمه باز سرپوشیده مانند ایوان ، عمق نورگیری مجاز از لبۀ خارجی آن فضای نیمه باز محسوب می شود .

5-3 اتاق ها و فضاهای اقامتی چند منظوره
5-3-1 فضاهایی که هم برای اقامت و هم صرف غذا مورد استفاده قرار می گیرند ، باید حداقل 50/14 متر مربع زیر بنا داشته باشند .

5-3-2 فضاهای مورد استفاده برای اقامت ، صرف غذا و پخت و پز باید دارای زیر بنای حداقل 00/20 متر مربع باشد .

5-3-3 تمام فضاهای اقامت چند روزه باید مطابق با مندرجات مباحث چهاردهم و نوزدهم مقررات ملی ساختمان به طور طبیعی یا مکانیکی تعویض هوا شوند .

5-3-4 سایر الزامات تعیین شده برای فضاهای اقامت ، باید برای فضاهای اقامت چند منظوره نیز رعایت گردد .

5-4 فضاهای اشتغال
5-4-1 الزامات کلی
5-4-1-1 سطح زیر بنا ، ابعاد و ارتفاع داخلی ، نورگیری  و تهویه در فضاهای اشتغال نباید از مقادیر مشخص شده در این مقررات کمتر باشد . حداقل اندازه های سطح کف و ابعاد این فضاها باید خارج از کمدهای دیواری توکار ، تاقچه ها و آستانۀ درها و پنجره های اندازه گیری و کنترل شود مگر آنکه در مواردی به گونه ای دیگر بیان شده باشد .

5-4-1-2 دسترسی به یک فضای اشتغال نباید از فضای اشتغال یا اقامت دیگری باشد مگر آنکه سلسله مراتب فعالیت مستلزم عبور از یک فضای اشتغال دیگر باشد یا به عنوان فضای الحاق شده مطابق مقررات بند 5-4-5 محسوب شود .

5-4-2 اندازه های الزامی
5-4-2-1 فضاهای اشتغال باید  حداقل 40/2 متر ارتفاع آزاد از کف تا سقف داشته باشند . این حداقل باید در تمام سطح الزامی رعایت شود . در سقف شیب دار ، ارتفاع کوتاهترین قسمت آن نباید از 05/2 متر کمتر باشد .

5-4-2-2 حداقل ارتفاع آزاد زیر چارچوب درها ، تیرها ، لوله ها و کانال ها و سایر عناصر سازه ای در فضاهای اشتغال که از زیر آنها عبور صورت می گیرد ، نباید از 05/2 متر کمتر باشد .

5-4-3 نورگیری و تهویه
5-4-3-1 هر فضای اشتغالی که الزاماٌ به نور طبیعی نیاز دارد ، باید حداقل دارای یک یا چند در و پنجره شیشه ای باشد که لازم است با رعایت ضوابط شهرداری ، به طور مستقیم رو به فضای باز یا خیابان و معبر عمومی باشد .

5-4-3-2 در صورتی که پنجره به سمت ایوان باز شود ، رعایت مقررات تعیین شده برای فضاهای اقامت در این شرایط نیز الزامیست .

5-4-3-3 حداقل سطوح شیشه در فضاهای اشتغال با رعایت الزامات فصل 6 ، یک هشتم سطح کف است .

5-4-3-4 تمام فضاهای اشتغال که مورد استفادۀ اشخاص قرار می گیرند ، باید مطابق با مندرجات مباحث چهاردهم و نوزدهم مقررات ملی ساختمان به طور طبیعی یا مکانیکی تعویض هوا شوند .

5-4-3-5 در صورت نورگیری از حیاط های خلوت یا حیاط های داخلی و پاسیوها ، باید اندازه ها ، سطح و سایر مقررات تعیین شده برای این حیاط ها و مقررات تخصصی تصرف ها رعایت گردد .

5-4-4 الزامات فضاهای اشتغال واقع در زیرزمین
اتاق های زیرزمین ، با رعایت شرایط بیان شده برای فضاهای اقامت ، می توانند به عنوان فضای اشتغالی که تأمین نور طبیعی در آن الزامی است ، استفاده شوند .

5-4-5 فضاهای الحاق شده به اتاق ها و فضاهای اشتغال
5-2-5-1 اتاق های منضم به فضاهای اشتغال ، در صورتی که حداقل 80 درصد دیوار مشترک آن با فضای اصلی باز باشد ، نیاز به نور و هوای مستقل ندارد و برای محاسبه نور و هوای لازم ، سطح اتاق منضم ، به سطح فضای اصلی افزوده می شود . در غیر اینصورت فضای الحاق شده باید مطابق نوع استفاده ، از نورگیری و تهویۀ لازم مطابق این مقررات برخوردار باشد .

5-4-5-2 در حالتی که کمتر از 80 درصد دیوار مشترک  فضای الحاق شده به فضای اصلی باز باشد ، باید هر دو فضا از ورودی مستقل نیز برخوردار باشند مگر در مواقعی که فضا دارای ورودی تنها برای انتظار یا استقرار افرادی چون منشی یا راهنما استفاده شود که در این حالت می تواند تنها راه ورود به فضای دوم از این فضا باشد مشروط بر آنکه اندازۀ عبوری آزاد و بدون مانع کافی برقرار باشد .

5-4-6  الزامات فضاهای اشتغال با نورگیری از سقف
5-4-6-1 برای تأمین نور و تهویۀ الزامی فضاهای اشتغالی که باید به شکل طبیعی صورت گیرد ، در صورت عدم امکان تعبیه پنجره دیواری ، استفاده از نورگیری های سقفی مطابق مقررات قسمت 9-5 الزامی است .

5-4-6-2 به هنگام تغییر تصرف یا تعمیر اساسی فضاهای اشتغال موجود که سطح پنجرۀ آنها نسبت به سطح الزامی کمتر است ، تا حداکثر 50 درصد از سطح الزامی می تواند از طریق نورگیر سقفی تأمین شود .

5-5 فضاهای پخت و آشپزخانه ها
5-5-1 الزامات کلی
5-5-1-1 سطح زیر بنا ، ابعاد و ارتفاع داخلی ، نورگیری و تهویه در فضاهای آشپزخانه نباید از مقادیر مشخص شده در این مقررات کمتر باشد . حداقل اندازه های سطح کف و ابعاد این فضاها شامل قفسه هاست و باید خارج از کمدهای دیواری توکار ، تاقچه ها و آستانۀ درها و پنجره ها اندازه گیری و کنترل شود مگر آنکه در مواردی به گونه ای دیگر بیان شده باشد .

5-5-1-2 دسترسی به یک فضای اشتغال یا اقامت نباید از فضای آشپزخانه باشد . ولی دسترسی به آشپزخانه در واحدهای تصرف که حداکثر دارای دو فضای مستقل اقامت یا اشتغال هستند می تواند از یکی از آن فضاها تأمین شود مشروط بر آنکه مانع فعالیت و کار در آن فضا نبوده ، دسترسی به فضای موردنظر برای همه فراهم و تهویۀ لازم برای آشپزخانه مطابق این مقررات تأمین شده باشد .

5-5-1-3 نوع ، حریم ها و شرایط نصب کلید و پریز و سایر تجهیزات الکتریکی در محدودۀ قرارگیری تجهیزاتی که در آن ها از آب استفاده می شود ، باید با رعایت مقررات مبحث سیزدهم به گونه ای باشد که ایمنی استفاده کنندگان از آشپزخانه را فراهم آورد .

5-5-2 اندازه های الزامی
اندازۀ آشپزخانه ها و فضاهای پخت مستقل یا باز براساس نوع تصرف و نحوۀ استفاده تعیین می شود . اما در هر صورت حداقل سطح آن ها ، شامل سطوح زیر قفسه ها ، 5/5 متر مربع و حداقل ابعاد آشپزخانه مابین دیوارهای اصلی 80/1 متر است . در هر آشپزخانه سطحی برابر حداقل 75/2 متر مربع ، خارج از قفسه بندی و به صورت آزاد برای فضای کار حفظ شود .
در سرتاسر آشپزخانه دیواری باید فضای کار آزاد و عاری از اشیاء و لوازم ثابت به عرض حداقل 90/0 متر از لبۀ قفسه ها در نظر گرفته شود ، مگر در مقررات اختصاصی تصرفی به گونه ای دیگر تعیین شده باشد .

5-5-3 نورگیری و تهویه
5-5-3-1 آشپزخانه های مستقل باید دارای نور طبیعی باشند . در آشپزخانه های باز و دیواری ، استفاده از تهویه و نور مصنوعی ، در صورت عدم امکان تعبیه نور و تهویۀ طبیعی و در صورت مجاز بودن استفاده از آنها در تصرف موردنظر ، الزامی است .

5-5-3-2 در آشپزخانه های باز و دیواری ، تخلیه هوای مکانیکی الزامی است .

5-5-3-3 سیستم های تخلیۀ هوای همۀ آشپزخانه هایی که ملزم به تعبیۀ هواکش روی اجاق (هود) هستند ، باید توسط کانال یا هواکش مستقل به خارج از بنا ارتباط یابند .

5-5-3-4 سیستم های تخلیه هوای آشپزخانه در ساختمان های  گروه های 6،7و8 باید در تمام مدت کارکرد آشپزخانه عمل کند . عایق کاری حرارتی این کانال ها باید مطابق با مندرجات مبحث چهاردهم مقررات ملی ساختمان صورت پذیرد .

5-5-3-5 تهویۀ آشپزخانه های صنعتی و تجاری مشمول مقررات خاص خود است .

5-5-3-6 در صورت نورگیری از حیاط های خلوت یا حیاط های داخلی و پاسیوها ، باید اندازه ها ، سطح و سایر مقررات تعیین شده برای این حیاط ها و مقررات اختصاصی تصرف ها در این مورد رعایت گردد .

5-5-4 کفسازی و پوشش دیوار
5-5-4-1 کف آشپزخانه مستقل و باز و فضای کار مقابل آشپزخانۀ دیواری باید از کاشی و مصالح مشابه با قابلیت نظافت پوشیده شود .

5-5-4-2 دیوارهای اطراف ظرفشویی و اجاق در آشپزخانه های باز و مستقل و دیواری باید تا ارتفاع حداقل 50/1 متر از کاشی یا مصالح مشابه پوشیده شود .

5-5-4-3 نوع و سایر الزامات کف سازی و پوشش  دیوارها و سقف آشپزخانه های صنعتی و تجاری مشمول مقررات خاص خود است .

5-6 فضاهای بهداشتی
5-6-1 الزامات کلی
5-6-1-1 در تمام تصرف ها بسته به نوع و بار تصرف ، باید فضاهای بهداشتی به تعداد کافی تأمین شود . در ساختمان های مورد استفادۀ عموم و همچنین ساختمان های با گروه تصرف م-1 و م-3 ، تعبیه فضاهای بهداشتی مناسب برای افراد معلول مطابق ضوابط مصوب شورایعالی شهرسازی و معماری الزامیست .

5-6-1-2 سطوح زیر بنا ، ابعاد و ارتفاع داخلی ، نورگیری و تهویه در فضاهای بهداشتی نباید از مقادیر مشخص شده در این مقررات کمتر باشد . حداقل اندازه های سطح کف و ابعاد این فضاها باید خارج از کمدهای دیواری توکار ، تاقچه ها و آستانۀ درها و پنجره ها اندازه گیری و کنترل شود مگر آنکه در مواردی به گونه ای دیگر بیان شده باشد .

5-1-6-3 دسترسی به فضاهای بهداشتی در واحدهای تصرف که حداکثر دارای دو فضای مستقل اقامت یا اشتغال هستند می تواند از یکی از آن فضاها تأمین شود مشروط بر آنکه دسترسی به فضای موردنظر برای همه فراهم و تهویۀ لازم و مستقل برای فضای بهداشتی مطابق این مقررات برقرار باشد ، مگر آنکه در مقررات اختصاصی تصرفی به نحو دیگری تعیین شده باشد .

5-6-1-4 تعبیۀ فضاهای بهداشتی (مستراح) در هر شرایطی نباید در راستای جهت قبله صورت گیرد .

5-6-1-5 نوع ، حریم ها و شرایط نصب کلید و پریز و سایر تجهیزات الکتریکی در فضاهای بهداشتی ، باید با رعایت مقررات مبحث سیزدهم به گونه ای باشد که ایمنی استفاده کنندگان از فضاهای بهداشتی را فراهم آورد .

5-6-2 اندازه های فضاهای بهداشتی
5-6-2-1 اندازه افقی تمام شده برای ضلع کوچکتر هر فضای بهداشتی در هیچ شرایطی نباید از 10/1 متر کمتر باشد مگر آنکه در مقررات اختصاصی تصرفی به گونه ای دیگر تعیین شده باشد .
در صورتی که محدوده ای به عنوان پیش ورودی در داخل فضای دوش مستقل پیش بینی شود یکی از ابعاد فضای دوش باید 50/1 تا 60/1 متر باشد .

5-6-2-2 حداقل اندازۀ فضای بهداشتی برای استفادۀ افراد معلول ، 70/1 ₓ 50/1 متر است .

5-6-2-3 ارتفاع فضاهای بهداشتی در هر قسمت که فرد بطور معمول به صورت ایستاده است نباید از 210 سانتی متر کمتر باشد مگر آنکه در مقررات اختصاصی تصرفی به گونه ای دیگر تعیین شده باشد .
ارتفاع پایین ترین نقطۀ چراغ سقفی را با رعایت سایر مقررات و معیارهای تعیین شده ، در صورت نداشتن لبۀ تیز و برجستگی موضعی خطرناک ، می توان حداقل 00/2 متر در نظر گرفت . این ارتفاع برای چراغ نصب شده در دیوار به شرط آنکه کمتر از 10/0 متر از دیوار پیش آمدگی داشته باشد و یا در بالای کاسۀ روشویی نصب شود ، حداقل 80/1 متر است .
در صورت ایستادن در وان ، زیردوشی و یا بر روی سکو ، ارتفاع مجاز از روی کف آن وسیله رعایت شود .

5-6-3 نورگیری و تهویه
5-6-3-1 سطح بازشوی الزامی در صورت تعویض هوای طبیعی در فضاهای بهداشتی طبق جدول 6-1 و حداقل 18/0 متر مربع است . نورگیری و تعویض هوای طبیعی برای فضاهای بهداشتی الزامی نیست و می توان آنها ره بصورت مصنوعی تأمین نمود .
5-6-3-2 سیستم های تخلیۀ هوای فضاهای بهداشتی در ساختمان های گروه های 6، 7و8 باید یا به صورت مرکزی و یا با هواکش هایی مستقل که توسط کلیدهای روشنایی برق یا کلیدهای جداگانه به کار افتند ، عمل کنند . در صورتی که هوای چند فضای بهداشتی توسط یک هواکش تخلیه شود ، این هواکش باید توسط کلیدهای مجزایی که در هر یک از آنها قرار می گیرد به کار افتد و در انطباق با مبحث سیزدهم مقررات ملی ساختمان ، متصل به سیستم برق اضطراری باشد .

5-6-4 الزامات فضاهای بهداشتی با نورگیری از سقف
 برای تأمین نور و تهویۀ الزامی فضاهای بهداشتی که باید تأمین نور آنها بصورت طبیعی صورت گیرد . در صورت عدم امکان تعبیۀ پنجره دیواری ، استفاده از نورگیرهای سقفی مطابق شرایط قسمت 9-5 الزامی است .

5-6-5 کفسازی و پوشش دیوار     
در تمام ساختمان ها ، دیوارهای دستشویی و توالت باید تا ارتفاع حداقل 20/1 متر و در حمام حداقل 00/2 متر از کف ، با کاشی یا مصالح مشابه پوشیده شود . کف این فضاها باید به نحو مناسب عایق کاری رطوبتی شده و با کاشی یا دیگر مصالح قابل شسشو پوشیده شوند.

5-7 فضاهای نیمه باز
5-7-1 الزامات کلی
5-7-1-1 فضاهای نیمه بازتعبیه شده در تمام تصرف ها باید با الزامات این قسمت و مقررات اختصاصی هر تصرف منطبق باشند .

5-7-1-2 جمع آوری و هدایت آب باران و برف در تمام فضاهای نیمه باز ، توسط شیب بندی و کفشوی یا ناودان ، الزامی است .

5-7-1-3 هدایت و تخلیۀ آب های سطحی فضاهای نیمه باز به سطح معابر عمومی مجاز نیست .

45-7-1-4 در صورتی که کف فضای نیمه باز ساختمان در ارتفاعی بیش از 70/0 متر از تراز زمین با فضای باز مجاور قرار گیرد ، تعبیه جان پناه به ارتفاع حداقل 10/1 متر الزامی است .

5-7-1-5 شکل ، مصالح و سایر مشخصات جان پناه تمام فضاهای نیمه باز ساختمان باید مطابق ضوابط مندرج در قسمت 9-7 باشد .

5-7-1-6 تبدیل ایوان و بالکن به محفظۀ آفتاب گیر ، تنها با مجوز شهرداری ها و سایر مراجع صدور پروانۀ ساختمان مجاز خواهد بود .

5-7-1-7 در صورت قرار گرفتن فضاهای نیمه باز در مسیر دسترس و خروج ، باید علاوه بر ضوابط این قسمت ، الزامات قسمت 5-1-6 نیز رعایت گردد .



5-7-2 بالکن    
میزان حداکثر پیش آمدگی بالکن ، در انطباق با الزامات قسمت 4-6 این مقررات و مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان و نیز براساس ضوابط شهرسازی مصوب تعیین می گردد .

5-7-3 بالکن کم عرض
بالکن کم عرض می تواند از مصالحی چون شبکه فلزی ساخته شود که آب باران و برف از کف آن عبور کند .

5-7-4 ایوان
برای نورگیری فضای مورد استفادۀ افراد ، از طریق پنجره واقع در یک ایوان ، سطح بازنمای ایوان مقابل پنجره در هر طبقه نباید کمتر از یک چهارم سطح کف سرپوشیده شده به اضافۀ دو برابر سطح نور گذر الزامی فضای سکونت مجاور باشد . عرض (عمق) ایوان نباید بیشتر از دو برابر طول (نمای) آن باشد .

5-8 فضاهای باز
5-8-1 الزامات کلی
5-8-1-1 فضاهای باز در تمام تصرف ها باید با الزامات این قسمت و مقررات اختصاصی هر تصرف منطبق باشند .

5-8-1-2 کف تمام فضاهای باز باید دارای شیب بندی مناسب و سیستم دفع آب های سطحی باشند .

5-8-1-3 فضاهای باز مجاور معبر عمومی باید با دیوار ، نرده یا حصار فضای سبز از معبر عمومی جدا گردند .

5-8-1-4 تمام سطوح دیوارهای جانبی حیاط ها و حیاط های داخلی یا خلوتی که در معرض دید قرار دارند ، باید با مصالح و روش های مناسب ایمن ، بهداشتی و بادوام نماسازی شوند .

5-8-2 حیاط ها  
5-8-2-1 در تمام ساختمان های اداری بیش از یک واحد تصرف ، باید دسترسی به حیاط بیرونی ، به صورت راهرو یا پلکان مستقل از واحدها ، برای تمام ساکنان و استفاده کنندگان ساختمان فراهم باشد .

5-8-3 حیاط های خلوت و پاسیوها
5-8-3-1 در ساختمان های گروه 4و6 ، در صورتی که حیاط خلوت به معبر اصلی راه نداشته باشد و جایگاه های امدادرسانی تصرف ها در حیاط خلوت باشد ، دسترسی به آن باید از طریق معبر مستقلی طبق بند 9-10-7 تأمین گردد . در سایر موارد ، برای دسترسی به حیاط خلوت می توان از داخل ساختمان ، و یا به صورت ویژه ، از واحد یا واحدهایی که در طبقه همکف قرار دارند ، استفاده نمود .

5-8-3-2 در صورت مسقف شدن پاسیو با مصالح شفاف ، در نظر گرفتن بازشوهای مناسب و کافی جهت تهویۀ طبیعی آن الزامی است .
5-8-3-3 تمام حیاط های خلوت و پاسیوها باید دارای دسترسی مناسب جهت نظافت باشند.

5-8-3-4 در صورتی که طبقات زیرین ساختمان (زیرزمین یا همکف) به توقفگاه اختصاص داده شود ، حیاط های خلوت یا پاسیوهایی که برای تأمین نور و تهویۀ اتاق ها و فضاهای قابل سکونت و اشتغال پیش بینی شده اند ، نباید تا فضای توقفگاه ادامه یابند ، مگر آنکه کاملاٌ به نحوی دوربندی شده باشند که امکان انتقال دود یا صدای توقفگاه به فضاهای اقامت و اشتغال وجود نداشته باشد .
قرارگیری نورگیر سقفی فاقد بازشو در حد فاصل توقفگاه و این حیاط ها ، به شرط استفاده از مصالح غیر ریزنده مقاوم در برابر ضربه و حرارت و آتش ، بلامانع است .

5-8-3-5 در ساختمان های گروه 1تا5 ، حیاط های خلوت یا پاسیوهایی که برای تأمین نور و تهویۀ فضاهای اقامت یا اشتغال در طبقات پیش بینی می شوند ، باید دارای حداقل 12متر مربع مساحت با حداقل 3متر عرض باشند ، مگر در مقررات اختصاصی تصرفی به گونه ای دیگر مطرح شده باشد .

5-8-3-6 در ساختمان های گروه 1تا5 ، اگر حیاط های خلوت یا پاسیوها فقط برای تأمین نور و تهویۀ آشپزخانه یا انبار در طبقات پیش بینی شوند ، باید دارای حداقل 6متر مربع مساحت با حداقل 2متر عرض باشند ، مگر در مقررات اختصاصی تصرفی به گونه ای دیگر مطرح شده باشد .

5-8-3-7 در ساختمان های گروه 1تا5 واقع در زمین های با مساحت کمتر از 200متر مربع ، مساحت الزامی حیاط خلوت یا پاسیو ، با رعایت سایر الزامات مربوط به سطح و اندازۀ آنها در تصرف موردنظر ، برای نورگیری فضاهای اقامت یا اشتغال ، حداقل 6 درصد مساحت زمین ، و برای نورگیری آشپزخانه ، حداقل 3درصد مسحت زمین ، است .

5-8-3-8 در ساختمان های گروه 1تا5 واقع در زمین های بزرگتر از 200 متر مربع ، عرض الزامی حیاط خلوت با رعایت مقررات سطح امدادرسانی ، حداقل 3متر و در زمینهای کمتر از 200 متر مربع ، حداقل 2متر است ، مگر در مقررات اختصاصی تصرف ها به گونه ای دیگر بیان شده باشد .

5-8-3-9 تعیین اندازه های مورد نیاز برای پاسیو با افزایش طبقات در ساختمان های گروه 6و7 ، ضمن رعایت سایر الزامات مربوط به سطح و اندازۀ آن ها در تصرف موردنظر ، باید مطابق با نیازهای نورگیری تمام طبقات و به تشخیص مهندس طراح معماری و تأیید شهرداری یا سایر مراجع صدور پروانۀ ساختمان صورت گیرد .

5-8-3-10 در مواردی که فضاهایی از دو تصرف مستقل از یک حیاط خلوت یا پاسیو نور و هوا می گیرند ، فاصلۀ دیوارهای پنجره های مقابل آن ها از هم نباید در هیچ شرایطی کمتر از 3متر باشد . مگر آنکه در مقررات اختصاصی تصرف ها به گونه ای دیگر تعیین شده باشد .

5-8-3-11 استفاده از پاسیو برای نورگیری و تهویۀ فضاها در ساختمان های گروه 8 ، تابع مقررات خاص ساختمان های بلند است .
5-8-4 گودال باغچه ها
5-8-4-1 در ساختمان های گروه 3 ، حیاط های محصور به صورت گودال باغچه ، در صورتی که به منظور تأمین نور و تهویۀ فضاهای سکونت و اشتغال در زیرزمین مورد استفاده قرار گیرند ، باید دارای حداقل 9متر مربع مساحت و حداقل 3 متر عرض باشند .
برای تامین نور و تهویۀ سایر فضاها ، ابعاد گودال باقچه باید امکان تأمین نور و تهویه مطابق الزامات آن فضاها و مقررات پاسیوها و حیاط های خلوت را فراهم نماید .

5-8-4-2 مسقف نمودن گودال باغچه مجاز نیست .

5-8-4-3 باید تمهیدات کافی برای هدایت و دفع نزولات جوی در کف گودال باغچه ها و دسترسی مناسب به منظور رسیدگی و نظافت آانها پیش بینی شده باشد .

5-9 فضاها و عناصر واسط نورگیری و تهویه
5-9-1 الزامات کلی
5-9-1-1 تمام فضاها و عناصر واسطی که برای رساندن نور و تهویۀ الزامی فضاهای قابل سکونت یا اشتغال ایجاد می شوند باید با الزامات این قسمت منطبق باشند .

5-9-1-2 باید دسترسی مناسب به منظور رسیدگی و نظافت این فضاها و عناصر پیش بینی شده باشد .

5-9-1-3 بدنه عناصر واسط باید با مصالح مناسب و مقاوم در برابر شرایط بیرونی پوشانده یا اندود شده باشند .

5-9-2 مجراهای خارجی نور و هوا   
5-9-2-1 مجراهای خارجی نور و هوا که برای تأمین نور و تهویۀ الزامی فضاها ایجاد می شوند نباید برای مقاصد دیگر مورد استفاده قرار گیرند .

5-9-2-2 این مجراها باید حداقل 50/1 متر عرض داشته باشند و با ارتفاع لازم در کنار دیوار خارجی در حیاط ها پیش بینی شوند .

5-9-2-3 برای محاسبۀ سطح نورگیر فضاها در مجرای خارجی نور و هوا ، تنها ارتفاع 90/0 متر سطح نور گذر و یا بازشو در زیر تراز زمین محاسبه می شود .

5-9-2-4 در صورتی که امکان عبور افراد یا وسایل نقلیه وجود داشته باشد ، سطح فوقانی مجرای خارجی نور و هوا باید همسطح زمین باشد و توسط شبکۀ فلزی مستحکم در برابر عبور افراد یا وسایل نقلیه و با رعایت ضوابط عبور افراد معلول پوشیده و حفاظت شود .

5-9-3 محفظه های آفتابگیر
5-9-3-1 حداقل 60 درصد سطح داخلی دیوارهای محفظۀ آفتاب گیر باید از شیشۀ شفاف باشد .

5-9-3-2 حداقل 50 درصد از سطح شیشۀ الزامی محفظۀ آفتاب گیر باید بازشو باشد .
5-9-3-3 برای تأمین نور و تهویۀ الزامی یه فضای اقامت از طریق محفظۀ آفتاب گیر ، سطح شیشه ای محفظۀ آفتاب گیر نباید از یک چهارم سطح کف محفظه به اضافۀ دو برابر سطح نور گذر الزامی مابین محفظۀ آفتاب گیر و فضای اقامتی که از طریق این محفظه نورگیری و تهویه می شود ، کمتر باشد .

5-9-3-4 نور و تهویۀ محفظۀ آفتاب گیر نباید از محفظه یا فضای سرپوشیدۀ دیگری تأمین شود .

5-9-3-5 پنجرۀ فضاهای بهداشتی و آشپزخانه نباید به آن محفظۀ آفتاب گیر باز شود .

5-9-3-6 در این محفظۀ آفتاب گیر نباید تاسیسات گرمایشی یا سرمایشی که از انواع سوخت جامد ، مایع یا گاز استفاده می کنند ، یا دستگاه های هوادهی که نیاز به هوای تازه دارند نصب گردد ، مگر آنکه تأمین هوای تازۀ مورد نیاز آنها به صورت مستقیم از فضای باز فراهم شده باشد و تاسیسات یاد شده به دودکش مناسب مطابق مقررات و استانداردهای مربوط مجهز باشند .

5-9-3-7 برای کفسازی و پوشش دیوارها باید الزامات تعیین شده برای فضاهای نیمه باز رعایت شود .

5-9-3-8 در صورتیکه کف محفظۀ آفتاب گیر در ارتفاعی بیش از 70/0 متر از تراز زمین یا فضای باز مجاور قرار گیرد ، تعبیه جان پناه به ارتفاع حداقل 10/1 متر الزامی است . در صورت نصب پنجره در ارتفاع کمتر از 10/1 متر ، باید حفاظ مناسب تا این ارتفاع نصب گردد .

5-9-3-9 شکل ، مصالح و سایر مشخصات جان پناه و حفاظ باید مطابق ضوابط مندرج در قسمت 9-7 باشد .

5-10 توقفگاه های خودرو  
5-10-1 الزامات کلی
5-10-1-1 تعداد الزامی محل توقف خودرو برای تصرف های مختلف بر حسب موقعیت آن ها در شهر ، در ضوابط طرح های مصوب توسعه و عمران شهری تعیین می گردد .

5-10-1-2 ورود و خروج توقفگاه های خودرو نباید از فضایی با تصرف یا استفادۀ دیگر صورت گیرد . در توقفگاه های خودرو و مسیرهای ورود و خروج آن نباید دود ، بو یا سروصدای ناشی از آن مزاحم آسایش و آرامش در ساختمان و اطراف آن باشد .

5-10-1-3 در توقفگاه ها ، به شرط عدم ایجاد مزاحمت برای خودروهای دیگر ، پیش بینی دو واحد توقف خودرو در پشت سرهم بلامانع است .

5-10-1-4 توقف خودروها در توقف گاه ها نباید مزاحمتی برای باز شدن درها و استفاده از فضاهای انباری و تأسیساتی ایجاد کند .

5-10-1-5 هرگونه تعمیر یا تعویض قطعات خودرو در محل توقف گاه ها ممنوع است .
5-10-1-6 در توقفگاه های بزرگ ، به منظور تفکیک عبور سواره و پیاده ، در کنار معبر سواره یا جایگاه های توقف خودرو باید گذرگاه عابران حداقل 60/0 متر در نظر گرفته شود که به میزان حداقل 20/0 متر بالاتر از سطح معبر سواره باشد .

5-10-2 اندازه های توقفگاه
5-10-2-1 ارتفاع مجاز توقف گاه های کوچک خودرو ، به منظور تقلیل خطرات ناشی از حریق ، از کف تا سطح زیرین سقف و یا در صورت وجود تأسیسات یا عناصر سازه ای در زیر سقف ، تا پایین ترین نقطه آن ها حداقل 202 متر است . در توقفگاه های متوسط و بزرگ حداقل ارتفاع از کف تا زیر سقف 40/2 متر است .

5-10-2-2 ابعاد و مساحت محل های توقف خودرو :
آ – ابعاد لازم جهت توقف دو خودرو ، در صورتی که کنار یکدیگر قرار گیرند ، هریک 50/2 ₓ 00/5 متر می باشد . هنگامی که خودروها در طول و پشت سر یکدیگر قرار می گیرند ، ابعاد مورد نیاز برای هر یک 00/2 ₓ 00/6 متر می باشد . در توقفگاه های سرپوشیده در صورتی که فاصلۀ محور ستون ها 00/5 متر و فاصله داخلی بین دو ستون حداقل 50/4 متر باشد ، دو خودرو می توانند بین دو ستون قرار گیرند . افزایش تعداد خودرو ، با افزایش محور ستون ها به ازای 50/2 متر به ازای هر خودرو بلامانع است .

ب – قرارگیری خودروها به تعداد بیشتر ، بسته به افزایش فاصله بین محور ستون ها به ازای 50/2 متر برای هر خودرو مجاز است .

پ – در صورتی که دو طرف یک محل توقف در توقفگاه دیوار باشد ، عرض آن باید حداقل 00/3 متر باشد .

5-10-2-3 حداقل عرض مسیر رفت و آمد در توقفگاه های بزرگ و متوسط نباید از 00/5 متر و در محل ستون ها از 50/4 متر کمتر باشد . شعاع میانی مسیر گردش خودرو در توقفگاه ها نیز نباید کمتر از 00/5 متر در نظر گرفته شود .

5-10-2-4 حداکثر شیب در شیب راه توقفگاه ها 15 درصد است . حداکثر شیب یک متر ابتدا و یک متر انتهای آن باید مساوی یا کمتر از 10 درصد باشد .

5-10-2-5 عرض شیب راه ورودی در توقفگاه های عمومی باید مطابق عرض مسیر داخلی توقفگاه باشد .

5-10-3 ورود و خروج
5-10-3-1 پهنای معبر ورودی و شیب راه در توقفگاه های بزرگ نباید کمتر از 5متر و در توقفگاه های متوسط نباید کمتر از 50/3 متر باشد . حداقل عرض ورودی برای توقفگاه های کوچک 50/2 متر است .

5-10-3-2 توقفگاه های بزرگ و متوسط باید حداقل دو راه خروج افراد پیاده مطابق مبحث سوم مقررات ملی ساختمان داشته باشند .

5-10-3-3 در زمین های دارای بر بیش از 25 متر به معبر عمومی ، تعبیه دو ورودی خودرو مجاز است .

5-10-3-4 اتصال حیاط یا معبر عمومی به توقفگاه ، بسته به تراز قرارگیری توقفگاه در ساختمان ، با رعایت ضوابط شهرسازی و با شیب راه بصورت بالا رونده یا پایین رونده بلامانع است .

5-10-3-5 در توقفگاه های عمومی حداقل ارتفاع آزاد در ورودی و خروجی خودرو به میزان 10/2 متر الزامی است .

5-10-3-6 در توقفگاه های خصوصی ، در صورت وجود ورودی مجزای دیگری برای اشخاص ، پیش بینی ورودی و خروجی سواره به ارتفاع حداقل 80/1 متر الزامی است . در غیر اینصورت تابع حداقل ارتفاع الزامی چارچوب در فضاها در بند 5-2-2-5 خواهد بود.

5-10-3-7 هنگامی که طبقات دیگر ساختمان به وسیله پله ها از توقفگاه خودرو قابل دسترس باشد ، باید فضای توقفگاه به وسیلۀ دیوار و در یا فضای واسط محصور از فضای پلکان جدا شود .

5-10-4 تهویه و نورگیری
5-10-4-1 تمام توقفگاه های سرپوشیده باید تا حد امکان به صورت طبیعی تهویه و در صورت کافی نبودن سطوح جهت تهویۀ طبیعی ، با سیستم مکانیکی تهویه شوند . سیستم تهویۀ مکانیکی توقفگاه های خودرو باید در انطباق با مقررات مبحث چهاردهم باشد .

5-10-4-2 سطح بازشو در توقفگاه سرپوشیدۀ اتومبیل برای تهویۀ طبیعی آن باید حداقل یک بیست و پنجم سطح کف باشد .

5-10-4-3 تأمین نور طبیعی برای توقفگاه واقع در طبقات زیرین ساختمان (زیرمین یا همکف) ، از طریق حیاط های خلوت و پاسیوها ، مطابق الزامات بیان شده در قسمت
 5-8-3 مجاز است .
 
5-10-5 توقفگاه های واقع در زیرزمین
5-10-5-1 در ساختمان های گروه 6، 7و8 ، در صورتیکه مساحت یک طبقه توقفگاه در زیرزمین کافی نباشد ، استقرار توقفگاه در زیر فضای باز و محوطه با رعایت الزامات مربوط به پیش آمدگی های زیرزمین و همچنین مقررات راه امداد رسانی مجاز است .

5-10-5-2 چنانچه احداث سطح نورگذر و بازشوی مستقیم به فضای باز ممکن نباشد ، نور و تهویۀ لازم را می توان از طریق احداث گودال باغچه یا مجراهای خارجی نور و هوا مطابق الزامات قسمت های 5-8-4 و 5-9-2 تأمین کرد . استفاده از این فضاها و عناصر تنها برای یک طبقه زیرزمین مجاز است و در صورت احداث توقفگاه در بیش از یک طبقه زیرزمین ، نصب تهویۀ مکانیکی و همچنین تجهیزات هشدار و اطفای حریق مطابق الزامات مباحث چهاردهم و سوم مقررات ملی ساختمان الزامیست .

5-10-6 مصالح و پوشش کف و دیوارها
5-10-6-1 کف توقفگاه ها باید از مصالح قابل شستشو ساخته شود .

5-10-6-2 ستون ها و دیوارهای واقع در توقفگاه های سرپوشیده باید مطابق مباحث سوم و نهم و دهم مقررات ملی ساختمان در برابر حریق مقاوم شوند .

5-10-6-3 کف شیب راه ها در توقفگاه ها باید از مصالح غیر لغزنده برای خودرو باشند.

5-10-6- 4 در توقفگاه های متوسط و بزرگ باید تدابیری جهت جلوگیری از برخورد خودروها با ستون ها پیش بینی و تعبیه گردد .

5-10-7 تاسیسات و تجهیزات
5-10-7-1 امکان دسترسی به آب لوله کشی در تمام توقفگاه ها ضروری است .

5-10-7-2 همۀ توقفگاه های خودرو باید مطابق مبحث مقررات ملی ساختمان مجهز به تجهیزات کشف و اطفاء حریق باشند.

5-10-7-3 آب های سطحی ، مطابق مبحث شانزدهم مقررات ملی ساختمان در توقفگاه ها ، باید با شیب بندی مناسب هدایت ودفع شود.

5-11 انبارها
5-11-1 حداقل ارتفاع در فضاهای انباری که برای مدت طولانی درآنها توقف نمی شود،
10/2 متر است .

5-11-2 در صورتی که تدابیری برای تهویۀ فضای انباری که برای مدت طولانی در آنها توقف نمی شود ، پیش بینی نشده باشد ، بر روی سطح در ، باید شیارهایی جهت ورود و خروج هوا تعبیه گردد.

5-11-3 در صورت حضور بلند مدت افراد در انباری های تخصصی یا حرفه ای و یا استفاده از آن به عنوان فضای اقامت یا اشتغال برخی افراد ، باید مقررات مربوط به همان نوع فضاها در خصوص اندازه ها ، ارتفاع ، تهویه و نورگیری الزامی و ... رعایت گردد.

5-11-4 رعایت مبحث سوم مقررات ملی ساختمان در خصوص حفاظت انبارها در برابر آتش الزامیست .

5-11-5 در صورتی که انبار برای نگهداری کالاها و تجهیزات ساختمانی در حین اجرا استفاده شود ، رعایت مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمان الزامیست.

5-12 فضاهای نصب تأسیسات
هر فضا یا موقعیتی که برای نصب تأسیسات ساختمان یا تجهیزات مربوط به آن ها در نظر گرفته شود باید تابع الزامات این قسمت باشد. در صورت استفاده مداوم فرد یا افراد از این فضاها ، مقررات فضاهای اشتغال نیز باید رعایت شود .
5-12-1 شیرها ، کلیدها و کنتور های اصلی
5-12-1-1 قرارگیری شیرها ، کلیدها و کنتورهای اصلی آب ، برق و گاز در ساختمان ها باید تابع مقررات مندرج در این مبحث در خصوص اشیاء پیش آمده در فضاها و همچنین مباحث سیزدهم ، شانزدهم و هفدهم مقررات ملی ساختمان باشد.

5-12-1-2 شیرها ، کلیدها و کنتورهای اصلی باید به صورت ایمن و مطمئن در محل هایی نصب شوند که توسط مدیریت و مسئولان تاسیسات قابل دسترس باشند و در معرض ضربه و صدمه نیز قرار نگیرند . این محل ها به هیچ وجه نباید توسط کودکان قابل دسترس باشند.

5-12-2 فضای موتورخانه
5-12-2-1 مشخصات این فضا باید در انطباق با مقررات مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان باشد .

5-12-2-2 صدابندی موتورخانه و میزان صدا و لرزش ناشی از تاسیسات در فضاهای مختلف ساختمان ، باید مطابق با مبحث هجدهم مقررات ملی ساختمان باشد .

5-12-2-3 قرارگیری فضای موتورخانه در ساختمان های گروه های 6، 7و8 ، در زیرزمین فضاهای باز با رعایت الزامات مربوط به پیش آمدگی های زیرزمین و همچنین مقررات راه امدادرسانی مجاز است .

5-12-2-4 در طراحی فضای موتورخانه باید امکان ورود و خروج دستگاه های سنگین در هنگام ساخت و بره برداری در نظر گرفته شود .

5-12-3 دستگاه تهویه (هوادهی) ، کانال های تاسیساتی (قائم و افقی)
5-12-3-1 محل قرارگیری دستگاه های تهویه باید طوری در نظر گرفته شود که بو و خاک را به فضاهای دیگر منتقل نکند و به منظور جلوگیری از مزاحمت برای ساکنان و اطرافیان به صورت مناسب مطابق مبحث هجدهم مقررات ملی ساختمان ، صدابندی شده باشد .

5-12-3-2 موارد بند فوق در مورد کانال های تأسیساتی افقی و قائم و مصالح آن ها نیز صادق است .

5-12-3-3 همۀ دریچه های ورودی و یا خروجی کانال ها باید توسط توری سیمی ، شبکه یا کرکرۀ محکمی که جسمی به قطر 5/12 میلیمتر از آن نگذرد و قابل جویدن به وسیله موش و سایر حیوانات موذی نباشد ، محافظت شود . به منظور تامین جریان مناسب هوا از این دریچه ها ، حداقل فاصلۀ اعضای این شبکه ها از یکدیگر باید در انطباق با مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان باشد .

5-12-3-4 به منظور اجتناب از تشدید و باقی ماندن آلودگی در داخل ساختمان ، فضاهای تأسیساتی باید دارای بازشو یا مجرای هوای متصل به خارج از فضای ساختمان باشند .
 
5-12-4 نصب تأسیسات در فضای باز ساختمان
نصب تجهیزات و تأسیسات در فضاهای باز و نیمه باز ساختمان مانند ایوان ها ، تراس ها و بام باید بصورتی باشد که مطابق الزامات قسمت های 4-5 و 4-6 به نما و حجم ساختمان لطمه نزنند و به گونه ای ایمن و مطمئن در جای خود محکم شوند . تجهیزات خنک کننده ، مانند کولر ، علاوه بر رعایت الزامات یاد شده ، تا حد ممکن باید در محلی نصب گردند که از تابش مستقیم نور آفتاب نیز محفوظ باشند . کانال های کولر واقع در فضای باز نیز باید با الزامات قسمت های یاد شده منطبق و در حد امکان کوتاه باشند . این کانال ها باید با عایق حرارتی مناسب پوشیده شوند .

5-13 سایر مشاعات و فضاهای خدماتی عمومی
5-13-1 فضای اقامت سرایدار
5-13-1-1 فضای اقامت سرایدار که وظیفۀ نگهداری و حفاظت عمومی از ساختمان را برعهده دارد ، جزو مشاعات ساختمان است .

5-13-1-2 سرایداری باید دارای ورودی جداگانه و مستقل از واحدهای تصرف دیگر در ساختمان باشد ، بطوریکه رفت و آمد سرایدار ، مزاحمتی برای سایر ساکنین ساختمان ایجاد نکند .

5-13-1-3 فضای سرایداری تابع مقررات فضاهای تصرف های مسکونی است .

5-13-1-4 در ساختمان های گروه های 6، 7و8 با بیش از 10 واحد تصرف ، پیش بینی حداقل یک فضای اقامت سرایدار الزامیست .

5-13-1-5 فضای اقامت سرایدار باید به فضای بهداشتی در قسمت های مشاع ساختمان دسترسی داشته باشد .

5-13-2 فضای استخر و دیگر امکانات ورزشی
5-13-2-1 محل استخر و دیگر امکانات ورزشی در ساختمان یا محوطۀ آن که دارای سند تفکیکی مجزا نباشند ، جزو مشاعات ساختمان است .

5-13-2-2 استخرهای واقع در طبقات زیرین ساختمان ها ، نباید در فضاهای کناره بنا مستقر شوند . فاصله دیواره های این استخرها از مرز مالکیت زمین در وجوه مختلف آن باید حداقل 2متر و از طرف معبر عمومی حداقل 3 متر باشد .

5-13-2-3 در دور تا دور تمام استخرها ، باید مسیر حرکتی بدون مانع و غیر لغزنده با عرض حداقل 20/1 متر پیش بینی شود . در استخرهای عمومی ، بسته به تعداد افراد استفاده کننده ، پهنای این مسیر افزایش می یابد .

5-13-2-4 در تمام استخرها باید حداقل یک سیستم خروج افراد از داخل استخر ، مانند پله یا نردبان ، پیش بینی شود .

5-13-2-5 تمام استخرهای شنا باید به تجهیزات تصفیه آب مجهز باشند . استخر باید مجهز به وسایل تخلیۀ آب باشد و آب باید با روش های مورد تأیید شهرداری ها و سایر مراجع صدور پروانۀ ساختمان ، بدون هیچ گونه صدمه به همسایگان و تأسیسات شهری تخلیه شود .

5-13-2-6 در اطراف استخرهای شنا باید وسائل نجات ، مانند حلقه نجات ، مهیا و در دسترس باشد .

5-13-2-7 چنانچه ساختمان دارای سونای خشک باشد ، باید دارای حداقل یک در با قابلیت باز شدن از هر دو سو ، یک پنجره با ابعاد حداقل 50/0 ₓ 30/0 متر در ارتفاع دید و یک دریچه تهویه مطابق الزامات مبحث چهاردهم مقررات ملی ساختمان باشد .
نصب تاسیسات الکتریکی در این نوع سونا ، به منظور جلوگیری از ایجاد خطر برای استفاده کنندگان و همچنین محافظت در برابر حریق ، باید با مقررات ایمنی مربوط در مباحث سوم ، سیزدهم و چهاردهم مقررات ملی ساختمان منطبق باشد .

5-13-2-8 در نصب و احداث فضای سونای بخار ، علاوه بر رعایت مقررات مربوط به فضاهای بهداشتی ، باید تمام دیوارها ، کف و سقف با روش های مناسب و مطمئن بخاربندی شوند ، به گونه ای که خطر ایجاد میعان در داخل جداره ها نیز وجود نداشته باشد . تاسیسات الکتریکی در این فضاها باید از نوع مقاوم در برابر نفوذ بخار و منطبق با مقررات مبحث سیزدهم باشد .

5-13-2-9 در تمام استخرهای سرپوشیده باید بسته به نوع استفاده و تعداد استفاده کنندگان، راه یا راه های خروج به تعداد و اندازه های کافی مطابق مبحث سوم مقررات ملی ساختمان فراهم باشد . در استخرهای سرپوشیدۀ عمومی ، تامین حداقل دو راه خروج مطابق مقررات مبحث سوم الزامیست .

5-13-2-10 تمام بخش های استخر و تاسیسات مکانیکی متعلق به آن باید با الزامات مباحث چهاردهم و شانزدهم مقررات ملی ساختمان منطبق باشد .

5-13-3 محل بازی کودکان
5-13-3-1 محل بازی کودکان در ساختمان ها یا محوطۀ آنها باید در مکانی قرار گیرد که علاوه بر محفوظ بودن از شرایط و خطراتی مانند برخورد با وسایل نقلیه ، تابش شدید آفتاب ، باد مزاحم و سقوط از ارتفاع ، نظارت بزرگسالان فراهم باشد و امکان تعرض افراد بیگانه وجود نداشته باشد .

5-13-3-2 دسترسی به محل بازی باید از طریق محوطه یا فضاهای عمومی ساختمان باشد .

5-13-3-3 در صورت استقرار محل بازی در فضای بسته و سرپوشیده ، اندازه ها ، ارتفاع ، تهویه و نورگیری و ورود و خروج فضا باید بر پایۀ جمعیت پیش بینی شده برای آن ، با مقررات فضاهای اشتغال یا تجمع مطابقت داشته باشد .

5-13-3-4 فضای بازی کودکان باید به حداقل یک روشویی و یک آبخوری دسترسی داشته باشد . فضاهای بازی که برای 20نفر یا بیشتر در نظر گرفته می شوند باید به فضای بهداشتی نیز دسترسی داشته باشند .

5-13-3-5 باید در ورودی فضای بازی سرپوشیده به قفل مناسب مجهز باشد که دسترسی به کلید آن تنها برای مدیریت ساختمان فراهم باشد .

5-13-3-6 در طراحی فضا ، انتخاب دستگاه ها و استقرار آن ها باید استانداردهای ملی ایران برای دستگاه ها و فضاهای بازی کودکان رعایت شود .