۳) بهداشت کار ، محیط زیست ، تسهیلات بهداشتی و رفاهی

۳-۱) کلیات
۳-۱-۱) سازنده باید نسبت به ارزیابی ریسک های بهداشت کار شامل کلیۀ خطرات و عوامل زیان آور مرتبط به کارگاه های ساختمانی اقدام نموده و بر اساس الویت های حاصل شده از فرایند ارزیابی ریسک مربوط ، برنامه های خود را در خصوص کنترل خطرات و عوامل زیان آور محل های کار به مورد اجرا گذاشته ، نتایج شناسایی خطرات و ارزیابی و کنترل آنها را مستند و نگهداری نماید .

۳-۱-۲) سازنده باید اولویت اقدامات کنترلی را بر انجام اقدامات کنترلی در مبدأ ایجاد خطرات و عوامل زیان آور در محل های کارگاه ساختمانی قرار دهد .

۳-۱-۳) مواد شیمیایی و ترکیبات مورد استفاده در محل های کار از قبیل ظروف حاوی حلال ها ، مواد قابل اشتعال و احتراق ، اسیدها ، فلوئور و سایر مواد مورد استفاده باید دارای برچسب بوده و فقط برای مصرف روزانه نگهداری شود . نگهداری حجم های بیش از نیاز روزانه در محل های کار ممنوع است و باید در انبار مواد شیمیایی کارگاه ساختمانی و تحت دستورالعمل انبارداری مواد شیمیایی نگهداری شود .

۳-۱-۴) مواد و ترکیبات شیمیایی مورد استفاده در کارگاه های ساختمانی باید دارای برگه اطلاعات ایمنی مواد باشد و یک نسخه از آن در داخل کارگاه ساختمانی نگهداری شود .

۳-۱-۵) در عملیات ساختمانی ، به کارگرانی که به طور مستمر با گچ ، سیمان یا سایر مواد آلوده کننده تماس مستقیم دارند ، باید یک بار برای هر شیفت کاری شیر داده شود .

۳-۱-۶ کلیه شاغلین کارگاه های ساختمانی ، باید دارای کارت سلامت شغلی معتبر بوده ، و استعداد جسمانی و روانی متناسب با کارهای ارجاع شده را داشته باشند .

۳-۱-۷) در صورتی که میزان آلاینده ها در محل کار و یا اطراف از مواجهه مجاز بیشتر باشد کارفرما مکلف به پیش بینی تمهیدات لازم برای کاهش میزان آلاینده ها می باشد .

۳-۱-۸) سازنده موظف است فعالیت های خود را به نحوی انجام دهد که این فعالیت ها باعث آلودگی هوا و یا آلودگی صوتی بیش از حد استاندارد رایج کشور نگردد . همچنین انجام عملیات ساختمانی باعث آسیب به درختان داخل و مجاور کارگاه ساختمانی و آلودگی آب و خاک نشود .

۳-۱-۹) سازنده موظف است برنامه های کنترلی مناسب را جهت کاهش آلاینده ها به کمتر از حد استاندارد مواجهه شغلی به شرح زیر به عمل آورد :
الف : حذف خطر
ب : جداسازی محل های خطرناک
پ : نصب حفاظ ها و کنترل های مهندسی نظیر تهویه موضعی
ت : محدود سازی ساعت کار شاغلین و افراد در معرض خطر به منظور کاهش مدت زمان مواجهه و نیز جابجایی افراد .
ث : تهیه و استفاده از وسایل حفاظت فردی متناسب با نوع کار .

۳-۱-۱۰) سازنده باید دستورالعمل اجرایی در وضعیت بحرانی و خطرناک را با توجه به نوع کار ، شرایط محیطی و موقعیت پروژه تدوین کند تا به موقع در جهت واکنش به شرایط اضطراری به اجرا بگذارد .

۳-۱-۱۱) به منظور حفظ سلامت و تأمین ایمنی کارگران ، عابران و مجاورین کارگاه  ساختمانی ، سازنده باید اقدامات لازم جهت کنترل گرما و حرارت زیاد ، رطوبت و بخار داغ ، سر و صدا و ارتعاش ، گرد و غبار ، دود و سایر عوامل آلوده کننده محیط زیست در کارگاه ساختمانی و اطراف آن را بعمل آورد .

۳-۱-۱۲) برای حفظ و تأمین سلامتی کارگران در اثر سرما زدگی و یا سایر عوارض ناشی از سرما ، سازنده باید تمهیدات لازم را بعمل آورد .

۳-۱-۱۳) رها سازی هرگونه نخاله ، فاضلاب و پسماندهای باقی مانده از فرایندهای عملیات ساختمانی در محیط زیست ممنوع است . دفع این گونه مواد و ضایعات باید مطابق با قانون " مدیریت پسماندها " انجام پذیرد .

۳-۱-۱۴) حمل و نقل دستی و جابجایی بار باید مطابق آیین نامه " حفاظتی حمل دستی بار" مصوب شورای عالی حفاظت فنی و آئین نامه " بهداشتی حمل دستی بار " مصوب وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی انجام شود .

۳-۱-۱۵) در حین اجرای کار اعمالی از قبیل خوردن ، آشامیدن و استعمال دخانیات ممنوع می باشد . این موضوع باید توسط سازنده به نحو مقتضی به اطلاع شاغلین کارگاه های ساختمانی رسیده و از آن جلوگیری شود .

۳-۱-۱۶) سازنده باید در کارگاه های ساختمانی با بعد کارگری بیش از ۲۰۰ نفر شاغل ، نسبت به تشکیل خانه بهداشت اقدام نموده ، و امکانات لازم جهت ارائه کمک های اولیه و خدمات بهداشت کار را فراهم نماید .

۳-۱-۱۷) سازنده قبل از شروع عملیات ساختمانی باید آخرین قوانین و مقررات کار ، ایمنی ، بهداشت کار و حفاظت محیط زیست مربوط را از مراکز ذیربط اخذ و حسب مورد هنگام عملیات ساختمانی اجرا نماید . این قوانین و مقررات باید در محل مناسبی در کارگاه ساختمانی در دسترس و رویت همگان قرار گیرد .

۳-۱-۱۸) در هر کارگاه ساختمانی ، بسته به محل ، نوع کار ، تعداد کارگران ، زمان و ساعت کار ، مطابق با آئین نامه " تسهیلات بهداشتی " وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی ، باید تسهیلات رفاهی و بهداشتی لازم تأمین و در دسترس کارگران قرار گیرد .

۳-۲) آب آشامیدنی
۳-۲-۱) در تمام محل های کار در کارگاه ساختمانی ، باید آب آشامیدنی سالم ، گوارا و کافی در اختیار کارگران قرار گیرد . ضمناً به کارگرانی که در گرمای زیاد به مدت مدیدی کار می‌کنند باید قرص های نمک طعام داده شود .

۳-۲-۲) آب آشامیدنی باید از منابع بهداشتی تأیید شده تهیه شود و کلیه نکات بهداشتی از نظر سالم نگهداشتن مخازن و ظروف نگهداری آب رعایت گردد .

۳-۲-۳) چنانچه در کارگاه ساختمانی برای مصارف غیر آشامیدنی ، آب ذخیره و نگهداری شود ، باید بر روی مخازن و شیرهای برداشت تابلوی " غیر قابل شرب " نصب شود .

۳-۳) سرویس های بهداشتی
۳-۳-۱) در هر کارگاه ساختمانی باید به ازای هر ۲۵ نفر کارگر ، حداقل یک توالت و روشویی بهداشتی و محصور ، با آب و وسایل کافی شست و شو ساخته و آماده شود . در هر حال در هر کارگاه ساختمانی احداث حداقل یک توالت و روشویی الزامی است .

۳-۴) محل های تعویض لباس (رختکن)
۳-۴-۱) در هر کارگاه ساختمانی باید متناسب با فضای کارگاه محلی سرپوشیده و بهداشتی ، برای تعویض و نگهداری لباس کارگران فراهم شود .

۳-۵) غذا خوری ، محل اقامت و استراحت کارگران
۳-۵-۱) در هر کارگاه ساختمانی ، باید محل هایی برای غذا خوری و همچنین محل های مناسب کافی و مجزا برای اقامت و استراحت موقت کارگرانی که به دلیل دوری محل کار از محل سکونت آنها ، یا درخواست کارفرما یا حسب وظیفه مجبور به اقامت در کارگاه باشند ، با وسایل و امکانات مورد نیاز فراهم شود .

۳-۶) نور و روشنایی
۳-۶-۱) در کلیه کارگاه های ساختمانی ، باید نور و روشنایی طبیعی و یا مصنوعی کافی و مناسب و در صورت لزوم وسیله روشنایی قابل حمل ، در محل های کار ، عبور و مرور ، سرویس های بهداشتی ، رختکن ، غذا خوری ، اقامت و استراحت کارگران فراهم شود .

۳-۷) تهویه
۳-۷-۱) کلیه محل های کار ، رختکن ، سرویس های بهداشتی ، اقامت ، استراحت و غذا خوری کارگران ، باید به طور طبیعی یا مصنوعی تهویه شوند ، به گونه ای که هوای کافی و سالم برای محل های فوق فراهم شود .

۳-۸) کمک های اولیه
۳-۸-۱) در کلیه کارگاه های ساختمانی ، با توجه به نوع کار و متناسب با تعداد کارگران ، وسایل کمک های اولیه فراهم و آموزش افراد در این زمینه ، تأمین شود . همچنین تمهیدات لازم برای ارتباط فوری با بخش های امداد و نجات و انتقال اضطراری کارگران آسیب دیده یا کارگرانی که دچار بیماری های ناگهانی شوند ، به مراکز پزشکی به عمل آید .

۳-۸-۲) جعبه کمک های اولیه باید دارای وسایل ضروری اعلام شده از طریق مراجع ذیربط باشد . این جعبه باید توسط سازنده تهیه و در جای مناسب نصب و از هرگونه آلودگی و گرد و غبار دور نگه داشته شود و همیشه در دسترس کارگران باشد .

۳-۸-۳) در کلیه کارگاه های ساختمانی ، باید وسایل ارتباطی برای تماس فوری با مراکز اورژانس و آتش نشانی فراهم گردد .