۵) وسایل و سازه های حفاظتی
۵-۱) کلیات
۵-۱-۱) در طراحی قسمت های مختلف وسایل و سازه های حفاظتی که تحت تأثیر بارهای ثقلی و یا بارهای ناشی از اثرات محیطی قرار می گیرند ، باید مفاد مبحث " بارهای وارده بر ساختمان (مبحث ششم مقررات ملی ساختمان) " رعایت گردد .

۵-۲) جان پناه و نرده حفاظتی موقت
۵-۲-۱) نرده حفاظتی موقت حفاظی است قائم که باید برای جلوگیری از سقوط افراد در موارد مندرج در بند ۲-۳-۱ که ارتفاع سقوط بیش از ۱۲۰ سانتی متر باشد نصب گردد .

۵-۲-۲) ارتفاع نرده حفاظتی موقت از کف طبقه یا سکوی کار نباید از ۹/۰متر کمتر و از ۱۰/۱ متر بیشتر باشد . همچنین ارتفاع نرده حفاظتی موقت راه پله و سطح شیب دار نباید از ۷۵/۰متر کمتر و از ۸۵/۰متر بیشتر باشد .

۵-۲-۳) نرده حفاظتی باید در فواصل حداکثر ۲ متر ، دارای پایه های عمودی بوده و ساختمان و اجزای سازه آن با توجه به مفاد مبحث " بارهای وارده بر ساختمان (مبحث ششم مقررات ملی ساختمان) " و آیین نامه " بارگذاری پل ها (نشریه ۱۳۹ دفتر تحقیقات و معیارهای فنی معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری) " دارای چنان مقاومتی باشند که بتوانند در مقابل نیروها و ضربه های وارده در تمام جهات مقاومت نمایند . به علاوه نرده باید مقاومت لازم را برای مواقعی که در معرض برخورد با وسایل نقلیه و سایر وسایل متحرک قرار می گیرد ، داشته باشد .

۵-۲-۴) در اجزای نرده حفاظتی که شامل پاخور ، نرده بالایی و نرده میانی می باشد ، نباید قسمت های تیز و برنده وجود داشته باشد .

۵-۳) پاخورهای حفاظتی
۵-۳-۱) حفاظتی است قرنیز مانند به ارتفاع ۱۵۰ میلی متر که باید در طرف باز سکوهای کار و سایر موارد مندرج در بند۲-۳-۱ جهت جلوگیری از لغزش و ریزش ابزار کار و مصالح ساختمانی نصب گردد . پاخورها باید از چوب مناسب به ضخامت حداقل ۲۵ میلی متر باشد . در صورت استفاده از ورق فولادی لبه های آن نباید تیز و برنده باشد .

۵-۴) راهرو سرپوشیده موقت
۵-۴-۱) سازه ای است حفاظتی که به صورت موقت در پیاده روها یا سایر معابر عمومی برای جلوگیری از خطرهای ناشی از پرتاب شدن مصالح ، وسایل و تجهیزات ساختمانی ایجاد می شود .

۵-۴-۲) ارتفاع راهروی سرپوشیده نباید کمتر از ۵/۲ متر و عرض آن نیز نباید کمتر از ۵/۱متر باشد مگر آنکه عرض پیاده روی موجود کمتر از آن باشد که در اینصورت ، هم عرض پیاده رو خواهد بود .

۵-۴-۳) راهرو سرپوشیده باید فاقد هرگونه مانع بوده و دارای نور کافی در تمام اوقات  باشد .

۵-۴-۴) سقف راهرو و سایر قسمت های آن باید با توجه به مفاد مبحث " بارهای وارده بر ساختمان (مبحث ششم مقررات ملی ساختمان) " توانایی تحمل هر گونه ریزش و سقوط احتمالی مصالح ساختمانی را داشته باشد .

۵-۴-۵) لبه های بیرونی سقف راهرو باید دارای دیواره شیب داری از چوب یا فولاد مقاوم به ارتفاع حداقل یک متر باشد . زاویه این حفاظ باید  نسبت به سقف حداقل ۳۰ و حداکثر  ۴۵ درجه به طرف خارج اختیار گردد .

۵-۴-۶) در صورت استفاده از تخته های چوبی در سقف راهرو ، باید ضخامت آنها حداقل ۵۰میلی متر بوده و به ترتیب کنار هم قرار گیرند که از ریزش مصالح ساختمانی به داخل راهرو جلوگیری به عمل آید . استفاده از مصالح غیر مقاوم مانند توری سیمی ، گونی و از این قبیل ممنوع می باشد . در هر صورت باید تدابیری اتخاذ شود تا از ریزش هرگونه ابزار ، مواد و مصالح ، آب و ضایعات از سقف و دیواره بیرونی راهروی سرپوشیده جلوگیری به عمل آید .

۵-۴-۷) اطراف راهروی سرپوشیده موقت که در مجاورت کارگاه ساختمانی قرار دارد ، باید دارای حفاظ یا نرده ای به ارتفاع لازم مطابق مشخصات و ویژگی های مذکور در بخش ۵-۲ باشد .

۵-۵) سرپوش حفاظتی
۵-۵-۱) پوششی است ، که برای جلوگیری از آسیب ناشی از اثر سقوط اشیا در دیواره اطراف ساختمان در حال احداث نصب می شود . سرپوش حفاظتی باید چنان طراحی و ساخته شود که در مقابل نیروهای وارده مقاوم بوده و در اثر ریزش مصالح یا ابزار در روی آن خطری متوجه افراد ، تجهیزات و مستحدثاتی که در زیر آن قرار دارند نگردد .
 
۵-۶) پوشش موقت فضاهای باز
۵-۶-۱) کلیه پرتگاه ها و دهانه های باز در قسمت های مختلف کارگاه ساختمانی که احتمال خطر سقوط افراد را در بر دارند ، تا زمان محصور شدن یا پوشیده شدن  نهایی و یا نصب حفاظ ها ، پوشش ها و نرده های دائمی و اصلی ، به وسیله نرده ها یا پوشش های موقت به طور محکم و مناسب حفاظت گردند .

 ۵-۶-۲) پوشش حفاظتی موقت باید دارای شرایط زیر باشد :
الف : در مورد دهانه های باز با ابعاد کمتر از ۴۵/۰ متر ، تخته های چوبی با ضخامت حداقل ۲۵ میلی متر .
ب : در مورد دهانه های باز با ابعاد بیشتر از ۴۵/۰ متر تا ۵/۲متر ، تخته های چوبی با ضخامت حداقل ۵۰ میلی متر .
پ : در صورت استفاده از پوشش های فولادی ، پوشش مذکور باید از مقاومت لازم برخوردار باشد .

۵-۶-۳) برای جلوگیری از ریزش مصالح و ابزار و همچنین حفظ محیط زیست و زیبایی منظر شهر ، باید جداره خارجی ساختمان در دست احداث با استفاده از پرده های برزنتی یا پلاستیکی مقاوم پوشانده شود .

۵-۷) سقف موقت
۵-۷-۱) برای سقف های موقت که به صورت سکوهای کار مورد استفاده قرار می گیرند ، باید از تخته های چوبی با ضخامت ۵۰ میلی متر و پهنای ۲۵۰ میلی متر که محکم به یکدیگر بسته شده باشند ، استفاده شود . به علاوه فاصله تکیه گاه تخته ها نباید بیش از ۴/۲ متر باشد .

۵-۸) تورهای ایمنی
۵-۸-۱) در مواردی که نصب سکوها و نرده های حفاظتی در ارتفاع بیش از ۵/۳ متر امکان پذیر نباشد ، باید برای جلوگیری از سقوط افراد ، از تورهای ایمنی با رعایت موارد زیر استفاده شود :
الف : تورهای ایمنی باید در فاصله و شرایطی که سازندگان آنها مشخص نموده اند نصب شود ، به نحوی که تور ایمنی در فاصله حداقل ۴/۲ متر و حداکثر ۶/۴ متر پایین تر از ناحیه یا تراز کاری نصب گردد تا در صورت سقوط کارگران ، امکان اصابت آنها به اجسام سخت وجود نداشته باشد .
ب : برپایی و نصب تورهای ایمنی ، همچنین جمع آوری و برچیدن آنها باید توسط شخص ذیصلاح و با استفاده از حمایل بند کامل بدن و طناب مهار صورت گیرد . این تورها قبل از استفاده و در مدت بهره برداری باید به طور مستمر توسط شخص ذیصلاح بازرسی و کنترل شود . استفاده از تورهای فرسوده و آسیب دیده به هیچ وجه مجاز نمی باشد .
پ : در استفاده و برپایی و نصب تورهای ایمنی ، رعایت آئین نامه ایمنی کار در ارتفاع مصوب شورای عالی حفاظت فنی الزامی می باشد .

 ۵-۹) حصار حفاظتی موقت
۵-۹-۱) سازه ای است موقتی که برای جلوگیری از ورود افراد متفرقه و غیر مسئول به داخل محدوده کارگاه ساختمانی ساخته و برپا می گردد .

۵-۹-۲) ارتفاع حصار حفاظتی موقت نباید از کف معبر عمومی و یا فضای مجاور آن کمتر از ۹/۱ متر باشد .

۵-۹-۳) حصار حفاظتی موقت باید در فواصل حداکثر ۲ متر دارای پایه های قائم بوده و ساختمان و اجزای آن باید با توجه به شرایط زیر طراحی ، ساخته و برپا گردند :
الف : بار طراحی برای محل های کم خطر و همچنین محل های عبور پر خطر و دارای احتمال برخورد خودروهای عبوری با حصار باید با توجه به ضوابط و مقررات " آئین نامه بارگذاری پل ها (حفاظت از وسایل نقلیه و تأمین ایمنی عابران پیاده) " نشریه شماره ۱۳۹ دفتر تحقیقات و معیارهای فنی معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری انتخاب گردد .
ب : مصالحی که برای ساخت حصار حفاظتی موقت به کار می رود باید فاقد اجزا و یا گوشه های تیز و برنده باشد ، تا در صورت تماس  و یا برخورد عابرین و یا کارگران با حصار برای آنها حادثه ای بوجود نیاید .