آزمایش دانه بندی قیر و آسفالت

براساس استاندارد (ASTM C136)

مقدمه

عواملی چون نوع قیر، مقدار آن، نوع مصالح سنگی، دانه بندی مصالح، نحوه تهیه آسفالت و غیره بر روی استقامت و ظرفیت باربری آسفالت تولید شده تاثیر می گذارند. همان گونه که بیان شد، یکی از این عوامل، دانه بندی مصالح سنگی است که می تواند به شدت بر روی کیفیت آسفالت اثر بگذارد؛ لذا دقت بر روی این مسئله و انجام آزمایش های مربوطه حائز اهمیت می نماید.
آزمایش قیر و آسفالت - دانه بندی
منظور از آزمایش دانه بندی مصالح سنگی، تعیین درصد وزنی دانه های هم اندازه در مخلوط مصالح مورد آزمایش می باشد. برای تعیین این دانه بندی باید ابتدا آزمایش دانه بندی مصالح انجام شود و سپس منحنی دانه بندی آن رسم گردد. برای دانه بندی مصالح سنگی درشت تر از الک نمره 200 از سری الک ها استفاده می نماییم و برای مصالح ریز تر از الک نمره 200، از هیدرومتر استفاده می شود. به مصالح ریز تر از الک 200 اصطلاحا فیلر اطلاق می شود.

سری الک های مورد نیاز برای آزمایش دانه بندی معمولا از الک های زیر استفاده می شود که به ترتیب عبارتند از:

1 , 3/4 , 1/2 , 3/8 , No4 , No8 , No30 , No50 , No100 , No200
آزمایش قیر و آسفالت
نحوه چیدمان الک ها به این صورت است که الک با بزرگترین اندازه سوراخ در بالا قرار می گیرد و به ترتیب الک های با سوراخ های کوچکتر در زیر آن قرار می گیرند و در انتها نیز سینی مخصوص برای جمع آوری فیلرها قرار خواهد گرفت. بنابراین با توجه به اندازه الک های ذکر شده، الک “1 در بالاترین سطح قرار خواهد داشت و الک نمره 200 در انتها خواهد بود. همان گونه که مشاهد می نمایید این الک ها بر دو اساس نامگذاری شده اند که الک های با سوراخ های درشت تر بر حسب اندازه روزنه الک بر حسب اینچ نامگذاری شده و الک های با سوراخ های کوچکتر بر حسب تعداد روزنه در هر اینچ طول الک نامگذاری شده است.
اپ آزمایشگاه مهندس
نکته ای که لازم است قبل از شرح روش آزمایش، توضیح داده شود آن است که دانه بندی مناسب آسفالت به عوامل مختلفی از جمله نوع روسازی، نوع و محل قرار گرفتن لایه مورد نظر در روسازی، ضخامت لایه مورد نظر، اندازه بزرگترین دانه موجود در مصالح و غیره وابسته می باشد. البته حدود دانه بندی مناسب توسط آئین نامه های فنی مشخص شده که معمولا به صورت دو منحنی دانه بندی بیان شده اند که دانه بندی مصالح مورد نظر ما باید در بین این دانه بندی قرار گیرد و حتی امکان در وسط آنها باشد. دو نمونه از این منحنی ها در زیر آمده است.
آزمایش قیر و آسفالت
آزمایش قیر و آسفالت
از آنجا که امکان انجام آزمایش دانه بندی برای کل مصالح دپو شده وجود ندارد، لذا باید از مصالح دپو شده، نمونه گیری به عمل آید که مقدار و طرز نمونه گیری باید به گونه ای باشد که معرف کل مصالح باشد و کاملا تصادفی انتخاب گردد. وزن نمونه ها برحسب ابعاد بزرگترین اندازه دانه تعیین می شود. در نمونه گیری میدانی، تعداد نمونه های مورد نیاز به بحرانی بودن و تغییرات خواصی که باید اندازه گیری شود، بستگی دارد. بنابراین وزن نمونه های میدانی بایستی بر اساس نوع و تعداد آزمایش هایی که روی مصالح باید انجام شود، تعیین می گردد. جدولی به عنوان مثال که برای حداقل وزن نمونه ارائه شده است، در زیر آمده است:
آزمایش قیر و آسفالت

حداقل وزن نمونه گیری مصالح سنگی بر اساس بزرگترین اندازه دانه ها

هدف آزمایش 

تعیین دانه بندی مصالح سنگی، شناسایی بافت خاک های سطح الارضی و تحت الارضی، دانه بندی مصالح زیر اساس، اساس، رویه آسفالتی، طرح آسفالت و غیره می باشد.

وسایل آزمایش

• ترازوی دیجیتالی
• ظروف نایلونی
• الک های با شماره های مختلف
• سینی الک
• برس سیمی
• دستگاه لرزاننده الک ها
آزمایش قیر و آسفالت

روش انجام آزمایش

با توجه به احتیاجات ما، الک های مناسب را انتخاب می نماییم و آنها را به ترتیب از الک با بزرگترین سوراخ تا کوچکترین الک از نظر اندازه سوراخ قرار می دهیم. مجموعه الک ها را به همراه سینی بر روی دستگاه لرزاننده قرار می دهیم. مصالح سنگی که مقدار آنها را با توجه به استانداردها مشخص نموده ایم (در اینجا ما مقدار 1200 گرم مصالح تهیه می نماییم) روی الک بالایی می ریزیم.
درپوش الک را بر روی الک رویی قرار می دهیم و دستگاه را روشن می نماییم. مدت 2 دقیقه صبر می نماییم تا عمل لرزاندن انجام شود. البته به یاد داشته باشید این مدت می تواند تغییر نماید و متناسب با زمانی است که مطمئن شویم با ادامه دادن لرزاندن، دیگر دانه ای از الکی عبور نخواهد کرد. پس از پایان این کار، مقادیر مانده روی هر الک را به دقت وزن می نماییم و در جدولی یادداشت می نماییم.
آزمایش قیر و آسفالت
سپس درصد مانده روی هر الک را محاسبه می نماییم که برابر است با درصد عبوری از الک بالایی منهای درصد مانده روی همان الک. اکنون نمودار نیمه لگاریتمی اندازه الک به درصد رد شده را رسم می نماییم و آن را با نمودارهای آیین نامه مقایسه می نماییم.
آزمایش قیر و آسفالت