فصل پنجم: سازمان نظام مهندسي ساختمان استان
ماده 41: به منظور تأمين مشاركت هر چه وسيعتر مهندسان در انتظام امور حرفه‌اي خود و تحقق اهداف «قانون» در سطح كشور سازماني تحت عنوان «سازمان نظام مهندسي ساختمان» تشكيل مي‌شود.
اركان «سازمان» متشكل است از «نظام مهندسي استان»، هيأت عمومي، «شوراي مركزي»، «رئيس سازمان» و «شوراي انتظامي نظام مهندسي».
ماده 42: «سازمان» و «نظام مهندسي استان»‌ها داراي شخصيت حقوقي مستقل و غيرانتفاعي بوده و تابع قوانين و مقررات عمومي حاكم بر مؤسسات غيرانتفاعي مي‌باشند.
ماده 43: براي تشكيل «نظام مهندسي استان» وجود حداقل 50 داوطلب عضويت از بين مهندسان مقيم حوزه آن استان كه واجد شرايط مقرر در ماده 6 «قانون» و تبصره‌هاي آن باشند، ضروري است.
تبصره ـ عضويت اشخاص حقوقي شاغل به كار مهندسي در «رشته‌هاي اصلي» و اشخاص حقيقي در «رشته‌هاي مرتبط» در «نظام مهندسي استان» بلامانع است ولي در مجامع عمومي فقط اشخاص حقيقي عضو، حق رأي دارند.
ماده 44: عضويت در «نظام مهندسي استان» مستلزم احراز شرايط و انجام ترتيبات زير است:
الف ـ دارا بودن مدرك كارشناسي يا بالاتر در يكي از «رشته‌هاي اصلي» يا «رشته‌هاي مرتبط».
ب ـ متولد آن استان بوده و يا حداقل شش ماه ممتد قبل از تسليم درخواست عضويت،‌ در حوزه استان مقيم باشد، بطوريكه فعاليت حرفه‌اي در آن استان متمركز بوده و اقامت غالب وي در آن استان باشد.
پ ـ نداشتن محكوميت قطعي به محروميت از اشتغال به كار در هنگام تقاضاي عضويت.
ت ـ دادن تعهد نسبت به انجام وظايفي كه از طريق «نظام مهندسي استان» يا «شوراي مركزي» تصويب و ابلاغ شده يا مي‌شود، در چهارچوب اهداف «قانون» و آئين‌نامه اجرايي آن.
ث ـ پرداخت وروديه و حق عضويت سالانه طبق تعرفه‌هاي مصوب مربوط.
ج ـ تنظيم و تسليم تقاضاي عضويت، طبق فرم مخصوصي كه در اختيار متقاضيان عضويت قرار خواهد گرفت همراه با مدارك مقرر در فرم مذكور.
ماده 45: متقاضي عضويت در «نظام مهندسي استان» تقاضاي خود را به دبيرخانه «نظام مهندسي استان» تسليم خواهد نمود. مرجع مذكور مكلف است حداكثر ظرف (15) روز به تقاضاي واصل شده رسيدگي نمايد و در صورتيكه متقاضي را واجد كليه شرايط تشخيص دهد، نسبت به صدور و تسليم كارت عضويت او اقدام و چنانچه تقاضا را ناقص و يا متقاضي را فاقد شرايط كافي تشخيص دهد نظر، خود را در مورد نقص يا رد تقاضا به طور صريح و كتبي به متقاضي ابلاغ نمايد.
ماده 46: كساني كه به عضويت «نظام مهندسي استان» پذيرفته مي‌شوند در موارد زير عضويت آنها قطع مي‌شود و در هر زمان، عللي كه موجب قطع عضويت شده است برطرف شود. بنا به تقاضاي متقاضي عضويت تجديد و ادامه خواهد يافت:
الف- نقل مكان به استان ديگر.
ب- استعفا از عضويت «نظام مهندسي استان».
پ- سلب هريك از شرايط عضويت موضوع ماده 44 اين آئين‌نامه.
ت- اخراج از «سازمان» به دليل تكرار تخلف.
تبصره- قطع عضويت در «نظام مهندسي استان» موجب قطع عضويت در كليه نهادهاي وابسته به آن نيز خواهد بود، ولي برقراري مجدد عضويت، لزوماً موجب برقراري مجدد عضويت در نهادهاي مذكور نخواهد شد و مستلزم تجديد انتخاب، يا صدور حكم مجدد خواهد بود.
ماده 47: شخص حقيقي يا حقوقي نمي‌تواند در آن واحد عضويت بيش از يك «نظام مهندسي استان» را دارا باشد و در مواقعي كه اقامتگاه شخص از يك استان به استان ديگر تغيير مي‌كند، كارت عضويت «سازمان نظام مهندسي» جديد پس از موافقت «نظام مهندسي استان» و تحقق شش‌ماه اقامت در استان جديد صادر و كارت عضويت قبلي باطل شده و همراه با مدارك مربوط به «نظام مهندسي استان» محل صدور آن فرستاده مي‌شود. در فاصله شش ماه مذكور كارت عضويت «نظام مهندسي استان» قبلي به اعتبار خود باقي است. همچنين «نظام مهندسي استان» قبلي موظف است حسب درخواست «نظام مهندسي استان» جديد رونوشتي از پرونده و سوابق عضو انتقالي براي «نظام مهندسي استان» جديد ارسال دارد.
ماده 48: در استانهايي كه به واسطه كافي نبودن تعداد مهندسان واجد شرايط، «نظام مهندسي استان» تشكيل نشده است، مهندسان حوزه آن استان مي‌توانند به عضويت «نظام مهندسي استان» مجاور كه توسط وزير مسكن و شهرسازي تعيين مي‌شود، پذيرفته شوند. در اين قبيل موارد، وظايف مربوط به استان مذكور نيز توسط «نظام مهندسي استان» مجاور كه به شرح فوق تعيين شده انجام خواهد شد. هرگاه تعداد اين افراد به حد نصاب رسيد سازمان مسكن و شهرسازي مربوط به اقدام به برگزاري اولين دوره انتخابات و تشكيل «نظام مهندسي استان» خواهد كرد.
ماده 49: به منظور تشكيل «سازمان» در استانها وفق «قانون» اولين دوره برگزاري انتخابات در استانها به وسيله وزارت مسكن و شهرسازي با همكاري سازمان‌هاي موجود نظام مهندسي ساختمان در استان انجام مي‌گيرد و پس از تشكيل «نظام مهندسي استان» طبق «قانون»، كليه امكانات، اموال، دارايي و تعهدات سازمان موجود به «نظام مهندسي استان» با نمايندگي هيأت‌ مديره قانوني آن و با حضور نماينده وزارت مذكور منتقل و تحويل مي‌شود.
ماده 50: عضويت در «نظام مهندسي استان» داراي امتيازاتي به شرح زير مي‌باشد: الف ـ دريافت پروانه اشتغال به كار مهندسي با رعايت ساير شرايط
ب ـ شركت در انتخابات هيأت‌مديره، اعم از انتخاب نمودن يا انتخاب شدن.
پ ـ امكان انتخاب شدن به عضويت هيأت‌عمومي و «شوراي مركزي» و ساير مجامع و كميسيون‌ها و هيأت‌هاي وابسته به «نظام مهندسي استان».
ت ـ استفاده از تسهيلات و خدماتي كه «نظام مهندسي استان» بنابه وظايف و هدف‌هاي خود در اختيار اعضا قرار مي‌دهد. از جمله حفظ حقوق و شؤون و حيثيت حرفه‌اي اعضاي «نظام مهندسي استان» و دفاع در مقابل تعرض به آنها از طريق ارائه خدمات مشاوره حقوقي، مالي، فني و غيره.
ث ـ استفاده از پايگاه‌هاي علمي، فني، آموزشي و انتشاراتي به منظور بالا بردن دانش فني اعضا.
ج ـ استفاده از تسهيلات قانوني، كه براي دارندگان «پروانه اشتغال» فراهم مي‌شود. چ ـ استفاده از ارجاع خدمات كارشناسي موضوع ماده 27 «قانون»
ح ـ استفاده از خدمات مالياتي.
ماده 51: اركان «نظام مهندسي استان» به شرح زير تعيين مي‌شود:
الف ـ «مجمع عمومي»
ب ـ هيأت‌مديره
ج ـ «بازرسان»
د ـ شوراي انتظامي استان
محل استقرار دايم آن در مركز استان است و مي‌تواند در ساير شهرها و همچنين مناطق مختلف شهرهاي بزرگ استان دفاتر نمايندگي داير و انجام تمام يا بخشي از وظايف مستمر خود را در حوزه مربوط به آن دفاتر محول نمايد.
الف: «مجمع عمومي»
ماده 52: مجمع عمومي «نظام مهندسي استان» از اجتماع تمامي اشخاص حقيقي عضو «نظام مهندسي استان» داراي مدرك تحصيلي در «رشته‌هاي اصلي» يا «رشته‌هاي مرتبط» و كارت عضويت معتبر، كه اصالتاً يا وكالتاً حق رأي دارند تشكيل مي‌شود.
تبصره 1 ـ اعضايي كه حق رأي خود را تفويض مي‌كنند، بايد كارت عضويت خود را نيز ضميمه برگه اعطاي نمايندگي نمايند و نمي‌توانند جداگانه در رأي‌گيري شركت كنند. تبصره 2 ـ در استانهايي كه هنوز سازمان نظام مهندسي ساختمان به موجب قانون آزمايشي تشكيل نشده باشد، به منظور برگزاري اولين دروه انتخابات، سازمان مسكن و شهرسازي استان، كارت عضويت موقت با حداكثر مدت اعتبار يك سال صادر خواهد كرد.
ماده 53: (اصلاحي 30/4/1381):
جلسات مجمع عمومي به دعوت هيأت مديره در موارد زير تشكيل مي‌شوند:
الف- جلسات مجمع عمومي به طور عادي سالي يكبار
ب- جلسات مجمع عمومي به طور فوق‌العاده به تعداد دفعات و در زمان‌هايي كه در جلسه عادي تعيين‌ مي‌شود و يا در مواردي كه وزارت مسكن و شهرسازي و يا بازرس (بازرسان) و يا با تصويب شوراي مركزي و يا دوسوم اعضاي هيأت مديره و يا حداقل بيست درصد اعضاي نظام مهندسي استان تشكيل آن‌را از هيأت مديره خواستار مي‌شوند.
تبصره 1- در مواردي كه اشخاص و مراجع مذكور در بند (ب) درخواست تشكيل مجمع عمومي به طور فوق‌العاده را نمايند، هيأت مديره مكلف است به فاصله حداكثر 45 روز نسبت به تشكيل جلسه مجمع عمومي اقدام نمايد. در صورت استنكاف هيأت مديره از تشكيل جلسه مجمع عمومي در مدت مذكور بازرس (بازرسان) مكلفند با اطلاع وزارت مسكن و شهرسازي اقدامات لازم به منظور تشكيل جلسه مجمع عمومي به عمل آورند.
تبصره 2 ـ هيأت‌مديره ملزم به دعوت از نماينده وزير مسكن و شهرسازي جهت شركت در جلسات مجمع عمومي است و جلسات ياد شده با رعايت ساير شرايط، مشروط به انجام دعوت مذكور رسميت خواهد يافت.
تبصره 3 ـ نمايندگان اشخاص حقوقي عضو «نظام مهندسي استان» مي‌توانند به عنوان ناظر در جلسات مجمع عمومي حضور يابند.
ماده 54: دعوت به تشكيل جلسات مجمع عمومي بايد حداقل 20 روز قبل از تشكيل جلسه از طريق دو نوبت آگهي در روزنامة كثير‌الانتشار و در صورت لزوم از طريق دعوتنامه و يا به وسيلة رسانه‌هاي گروهي و جمعي ديگر به اطلاع اعضا برسد. در آگهي و يا دعوتنامه و يا اطلاعيه‌هاي مزبور بايد روز و ساعت و محل تشكيل و دستور جلسه قيد شود.
ماده 55: (اصلاحي 30/4/1381):
جلسات مجمع عمومي با حضور حداقل نصف به اضافه يك نفر كليه اعضا رسميت مي‌يابد و تصميمات آن با رأي موافق نصف به اضافه يك عده حاضر در جلسه معتبر مي‌باشد، در صورت عدم حصول اكثريت لازم براي رسميت يافتن جلسه در نوبت اول، جلسه دوم به فاصله حداكثر 20 روز پس از آن مجدداً تشكيل و با حضور هر تعداد شركت كننده رسميت خواهد يافت و تصميمات آن با رأي مثبت نصف به اضافه يك عده حاضر در جلسه معتبر خواهد بود.
تبصره ـ در مجامع عمومي كه دستور كار جلسه، انتخاب اعضاي هيأت مديره مي‌باشد، اجتماع در محل واحد و احراز حدنصاب فوق‌الذكر ضروري نيست و انتخابات از طريق مراجعه مستقيم اعضاي مجمع عمومي به صندوق‌هاي رأي‌گيري با رأي مخفي و با رعايت مواد آتي انجام مي‌شود، و در اين مورد هر عضو فقط حق يك رأي داشته و مجاز به دادن رأي به نمايندگي غير نمي‌باشد.
ماده 56: (اصلاحي 30/4/1381):
مجمع عمومي توسط هيأت رئيسه موقت مركب از مسن‌ترين عضو به عنوان رئيس سني و جوان‌ترين عضو به عنوان منشي و دو ناظر كه با رأي اعضاي حاضر انتخاب مي‌شوند، تشكيل مي‌گردد. هيأت رئيسه اصلي مجمع عمومي استان از بين اعضاي داوطلب و با رأي اعضاي حاضر در مجمع عمومي، با اكثريت نسبي انتخاب خواهند شد. هيأت رئيسه اصلي مجمع عمومي مركب از رئيس و يك منشي و دو ناظر خواهد بود.
از مذاكرات و تصميمات مجمع عمومي صورت جلسه‌اي در سه نسخه توسط منشي تدوين و پس از امضاي هيأت رئيسه مجمع عمومي، به رؤيت و امضاي بازرس (بازرسان) سازمان استان مي‌رسد و نسخ آن به ترتيب به دبيرخانه نظام مهندسي استان، سازمان مسكن و شهرسازي استان و دفتر شوراي مركزي ارسال مي‌شود.
ماده 57: وظايف و اختيارات مجمع عمومي اعم از اينكه به طور عادي يا فوق‌العاده تشكيل شده باشد به شرح زير است:
الف ـ انتخاب اعضاي هيأت مديره
ب ـ انتخاب بازرس يا بازرسان اصلي و علي‌البدل.
پ ـ شنيدن گزارش عملكرد سالانه هيأت مديره و اعلام نظر نسبت به آن.
ت ـ بررسي و تصويب ترازنامه سالانه «نظام مهندسي استان» و بودجه پيشنهادي هيأت مديره.
ث ـ تعيين و تصويب وروديه و حق عضويت سالانه اعضا و ساير منابع درآمد براي «نظام مهندسي استان» بر اساس پيشنهاد هيأت مديره.
ج ـ اتخاذ تصميم در مورد پرداخت حق‌الزحمه اعضاي هيأت مديره، بازرسان و اعضاي شوراي انتظامي استان.
چ ـ تعيين روزنامه كثيرالانتشار براي اطلاعيه‌هاي «نظام مهندسي استان»
ح ـ شنيدن گزارش فعاليت‌هاي حرفه‌اي، علمي و فرهنگي و تصويب پيشنهادات مربوط به آن.
خ ـ تقدير و تشويق و اعطاي جوايز به فعاليت‌هاي ارزنده انجام شده در سطح استان توسط اعضا و مؤسسات و نظاير آن.
د ـ بررسي و نظر خواهي در مورد موضوعات حرفه‌اي و مهندسي.
ذ ـ تعيين حداكثر دفعاتي كه نياز به تشكيل مجمع عمومي عادي بطور فوق‌العاده در طول هر سال خواهد بود در اولين جلسه مجمع عمومي عادي سالانه.
ر ـ بررسي و اتخاذ تصميم نسبت به ساير اموري كه طبق قوانين و آئين‌نامه‌هاي مربوط به عهده «نظام مهندسي استان» و در صلاحيت مجمع عمومي مي‌باشد.
ب: هيأت ‌مديره
ماده 58: هر يك از «نظام مهندسي استان»ها داراي هيأت مديره‌اي خواهد بود كه از بين اعضاي داوطلب در «رشته‌هاي اصلي» براي يك دوره سه ساله انتخاب خواهد شد و انتخاب مجدد اعضاي هيأت مديره بلامانع است.
ماده 59: داوطلبان عضويت در هيأت مديره، «نظام مهندسي استان»ها علاوه بر دارا بودن شرايط مندرج در ماده 11 «قانون» بايد داراي «پروانه اشتغال» پايه 2 مهندسي يا بالاتر باشند و از 5 سال قبل از تاريخ اعلام داوطلبي فاقد محكوميت انتظامي از درجه 3 يا بالاتر باشند.
ماده 60: تعداد اعضاي اصلي هيأت مديره متناسب با تعداد اعضاي «نظام مهندسي استان» مي‌باشد كه به شرح زير تعيين مي‌شود:
از 50 تا 300 عضو تعداد اعضاي اصلي هيأت مديره 5 تا 7 نفر
از 301 تا 1000 عضو تعداد اعضاي اصلي هيأت مديره 9 نفر
از 1001 تا 2500 عضو تعداد اعضاي اصلي هيأت مديره 13 نفر
از2501 تا 5000 عضو تعداد اعضاي اصلي هيأت مديره 17 نفر
از5001 تا 10000 عضو تعداد اعضاي اصلي هيأت مديره 21 نفر
از10001 و بيشتر تعداد اعضاي اصلي هيأت مديره 25 نفر
هيأت مديره در هر يك از «رشته‌هاي اصلي» يك عضو علي‌البدل خواهد داشت.
ماده 61: تعداد اعضاي اصلي هيأت مديره متناسب با تعداد اعضاي «نظام مهندسي استان» به تفكيك «رشته‌هاي اصلي» به شرح جدول موضوع اين ماده خواهد بود.
تبصره 1ـ در تمامي موارد اعضاي هر يك از «رشته‌هاي اصلي» يا مجموع اعضاي هر گروه بايد حداقل مشتمل بر 7 نفر باشد تا حسب مورد، نماينده آن رشته يا گروه بتواند يك عضو اصلي در هيأت مديره داشته باشد.
تبصره 2ـ در صورتيكه در ستون اول از هر يك از «رشته‌هاي اصلي» داوطلب واجد شرايط وجود نداشته باشد، حداقل اعضاي هيأت مديره 5 عضو خواهد بود.
تبصره 3ـ چنانچه در گروهي به تعداد كافي از رشته‌اي داوطلب واجد شرايط وجود نداشته باشد از ساير رشته‌هاي آن گروه به تعداد موردنياز از حائزين بالاترين آراء انتخاب خواهند شد و اگر در هيچ يك از رشته‌هاي يك گروه داوطلب واجد شرايط و حدنصاب لازم وجود نداشته باشد، جهت تأمين باقيمانده اعضاي هيأت مديره از رشته‌ها و گروه‌هاي ديگر بدون توجه به رشته و به ترتيب حايزين اكثريت آراء انتخاب خواهند شد.

جدول تعداد اعضاي هيأت مديره در هر يك از «رشته‌هاي اصلي»

ماده 62: براي انجام انتخابات هيأت مديره، هيأت اجرايي انتخابات مركب از 3 تا 7 عضو «نظام مهندسي استان» با حداقل ده سال سابقه كار انتخاب خواهند شد. تعداد اعضاي هيأت اجرايي انتخابات براي استانهايي كه تا 300 عضو دارند 3 نفر و تا 2500 عضو 5 تا 7 نفر و بيش از آن 7 نفر خواهد بود. هيأت مذكور با نظارت وزارت مسكن و شهرسازي به عنوان «دستگاه نظارت» وظيفه برگزاري انتخابات را برعهده خواهد داشت.
به منظور تعيين اعضاي هيأت اجرايي انتخابات، سازمان مسكن و شهرسازي استان، به تعداد 2 برابر موردنياز از اعضاي «نظام مهندسي استان» را انتخاب مي‌نمايد و آنها از بين خود نصف اعضا را با اكثريت آراء به عنوان هيأت اجرايي انتخابات تعيين و به سازمان مسكن و شهرسازي استان اعلام مي‌نمايند. هيأت اجرايي انتخابات بايد چهار ماه قبل از اتمام هر دوره هيأت مديره انتخاب و تشكيل شود.
تبصره ـ وزارت مسكن و شهرسازي مي‌تواند در اولين دوره انتخابات، هيأت اجرايي انتخابات را رأساً از بين اعضاي «نظام مهندسي استان» انتخاب نمايد.
ماده 63: اعضاي هيأت اجرايي انتخابات در اولين جلسه، از بين خود يك رئيس، يك نايب رئيس و يك منشي انتخاب خواهند كرد و جلسات آن با حضور دو سوم اعضا رسميت يافته و تصميمات آن با اكثريت آراي معتبر خواهد بود. نماينده «دستگاه نظارت» نيز مجاز به شركت در جلسات هيأت اجرايي انتخابات است.
تبصره ـ اعضاي هيأت اجرايي انتخابات نمي‌توانند نامزد عضويت در هيأت مديره باشند.
ماده 64: هيأت اجرايي انتخابات پس از تشكيل، موظف است ظرف يك هفته اقدامات زير را انجام و به روش‌هاي مقتضي آگهي و اعلام نمايد:
الف ـ اعلام شرايط عضويت در هيأت مديره.
ب ـ تعيين مهلت قبول تقاضاي نامزدي عضويت در هيأت مديره كه مدت آن نبايد كمتر از 15 روز از تاريخ انتشار آگهي مربوط باشد.
پ ـ اعلام نشاني و شماره تلفن تماس محل استقرار هيأت اجرايي انتخابات و همچنين نشاني محل‌هاي ثبت‌نام داوطلبين.
ت ـ درج مداركي كه دواطلبان همراه تقاضاي خود بايد ارسال نمايند.
ث ـ تعيين روز و ساعت و محل يا محل‌هايي برگزاري انتخابات كه بايد در يك روز انجام شود، پس از تأييد «دستگاه نظارت».
ج ـ اعلام تعداد اعضاي هيأت مديره در هر رشته و گروه بر اساس جدول ماده 61 اين آئين‌نامه.
چ ـ اعلام ساير مواردي كه براي دواطلبان و شركت‌كنندگان در انتخابات ضروري بنظر مي‌رسد.
ح ـ ارسال آگهي‌هاي منتشر شده به آدرس كليه اعضاي «نظام مهندسي استان» در صورت لزوم.
ماده 65: داوطلبان عضويت در هيأت مديره مي‌توانند ظرف مهلتي كه توسط هيأت اجرايي انتخابات تعيين شده است، داوطلبي خود را بطور كتبي همراه با فتوكپي «پروانه اشتغال» و ساير مدارك لازم به هيأت اجرايي انتخابات يا يكي از محل‌هاي ثبت‌نام تسليم و رسيد دريافت دارند.
ماده 66: هيأت اجرايي انتخابات موظف است حداكثر ظرف يك هفته از پايان مهلت ثبت‌نام جهت احراز شرايط دواطلبان از مراجع ذيربط استعلام و رونوشت آن را براي «دستگاه نظارت» ارسال و ظرف يكماه از تاريخ مذكور اعم از اينكه پاسخ استعلام‌ها واصل شده يا نشده باشد با اكثريت آراء نسبت به صلاحيت نامزدها اتخاذ تصميم و نتيجه را به «دستگاه نظارت» و متقاضي اعلام نمايد.
افرادي كه صلاحيت آنها رد شده است مي‌توانند ظرف 3 روز از تاريخ وصول نظريه شكايت خود را بطور كتبي به «دستگاه نظارت» تسليم و رسيد دريافت دارند. «دستگاه نظارت» موظف است ظرف يك هفته به شكايات واصل شده رسيدگي و نظر قطعي خود را در مورد صلاحيت شاكيان و ساير داوطلبان به هيأت اجرايي انتخابات اعلام دارد.
پس از تأييد فهرست نهايي نامزدها به وسيله «دستگاه نظارت»، هيأت اجرايي انتخابات فهرست مذكور را به تعداد كافي تكثير و توزيع نموده، حداقل دو هفته قبل از روز اخذ رأي آن را در روزنامه محلي يا روزنامه كثيرالانتشار آگهي يا در صورت لزوم به وسايل مقتضي به اطلاع‌ اعضا مي‌رساند.
تبصره ـ فهرست اسامي داوطلبان شامل، نام و نام خانوادگي، با ذكر رشته تحصيلي، نام دانشكده، سال دريافت مدرك، نوع مدرك، رشته تحصيلي به صورت الفبايي و به تفكيك رشته بايد تنظيم شود و در روز رأي‌گيري در محل‌هاي مناسب در معرض ديد رأي دهندگان قرار داده شود.
ماده 67: در صورتيكه هيأت اجرايي انتخابات با توجه به امكانات، وسعت استان، تعداد اعضا، پراكندگي شهرهاي استان و ساير عوامل،‌ محل‌هاي متعددي جهت برگزاري انتخابات تعيين نمايد، بايد براي هريك از محل‌هاي مذكور هيأت اجرايي انتخابات فرعي مركب از سه عضو «نظام مهندسي استان» كه واجد شرايط انتخاب شدن در هيأت اجرايي انتخابات باشند تعيين كند، ولي به هر حال مسئوليت حسن انجام انتخابات با هيأت اجرايي انتخابات مي‌باشد. «دستگاه نظارت» نيز براي هر محل يك ناظر خواهد داشت.
ماده 68: هر يك از اعضاي «نظام مهندسي استان» مي‌تواند با ارائه كارت عضويت همان استان به تشخيص خود به تمام يا بعضي از داوطلبان در هر يك از «رشته‌هاي اصلي» و حداكثر به تعداد اعضاي اصلي هيأت مديره «نظام مهندسي استان» رأي دهد و در صورتيكه بيش از آن در ورقه رأي خود نوشته باشد، اسامي اضافي از آخر حذف خواهد شد.
تبصره ـ در صورتيكه رأي دهنده اسامي افرادي غير از داوطلبان اعلام شده را بنويسد فقط آن اسامي حذف مي‌شود.
ماده 69: پس از خاتمه رأي‌گيري، هيأت اجرايي انتخابات موظف است زير نظر «دستگاه نظارت» اقدام به شمارش آرا نمايد. در هر يك از «رشته‌هاي اصلي» از بين كساني كه داراي رأي بيشتر باشد به ترتيب اولويت، اعضاي اصلي و علي‌البدل در آن رشته تعيين مي‌شود و نتايج رأي‌گيري صورتجلسه شده و توسط اعضاي هيأت اجرايي انتخابات و نمايندگان «دستگاه نظارت» امضا و اعلام مي‌شود.
ماده 70: مدت قبول شكايات مربوط به انتخابات تا 5 روز بعد از روز اخذ رأي خواهد بود و مدت رسيدگي به آنها يك هفته پس از انقضاي مدت مذكور مي‌باشد. مرجع رسيدگي به اين شكايات هيأت اجرايي انتخابات به اتفاق نماينده «دستگاه نظارت» است.
به شكايات بدون نام و مشخصات و نشاني شاكي ترتيب اثر داده نخواهد شد. پس از انجام رسيدگي، در صورت تأييد انتخابات، نتايج قطعي اعلام و كليه اوراق و دفاتر و مدارك مربوط به دبيرخانه «نظام مهندسي استان» تحويل مي‌شود و در صورت ابطال انتخابات، هيأت اجرايي انتخابات حداكثر ظرف مدت يك ماه نسبت به شروع تشريفات انتخابات مجدد، اقدام خواهد نمود.
تأييد يا ابطال انتخابات منحصراً از اختيارات «دستگاه نظارت» است. پس از خاتمه انتخابات و تأييد آن، اعتبارنامه‌هاي اعضاي هيأت مديره به وسيله وزارت مسكن و شهرسازي امضاء و صادر مي‌ شود.

 ماده 32: مرجع و نحوه رسيدگي به تخلفات حرفه‌اي و انضباطي دارندگان پروانه اشتغال به كار كارداني و تجربي نيز، مانند دارندگان پروانه اشتغال به كار مهندسي است لكن پس از تأسيس تشكيلات حرفه‌اي مربوط، شوراي انتظامي استان و مرجع تجديدنظر با همكاري و هماهنگي تشكيلات مذكور اقدام خواهند كرد و موارد خاصي كه در مورد اين گروه بايد مورد توجه مراجع رسيدگي‌كننده قرار گيرد و يا بايد از آن استثناء شود با توجه به پيشنهادات تشكيلات حرفه‌اي مربوط طي دستورالعملي به وسيله وزارت مسكن و شهرسازي به شوراي انتظامي استان و مرجع تجديدنظر ابلاغ خواهد شد.

ماده 71: (اصلاحي 30/4/1381):
هيأت مديره‌اي كه از اعضاي اصلي تشكيل مي‌شود در اولين جلسه خود هيأت رئيسه‌اي مركب از يك رئيس و دو نايب‌رئيس و يك دبير با تعداد آراي نصف به علاوه يك نفر اعضاي اصلي هيأت مديره براي مدت يك سال انتخاب مي‌كند و تجديد انتخاب آنان در سالهاي بعد بلامانع است. هيأت رئيسه از بين خود و يا از ميان هيأت مديره يك نفر را با تأييد هيأت مديره به عنوان خزانه‌دار انتخاب مي‌كند. رئيس هيأت مديره "رئيس سازمان نظام مهندسي استان" مي‌باشد.
تبصره- چنانچه آراء مأخوذه در مورد هريك از اعضاي هيأت رئيسه مساوي باشد و هيأت مديره نتواند حداكثر ظرف مدت 15 روز نسب به انتخاب عضوي كه در مورد آن توافق حاصل نگرديده اقدام نمايد و نيز اگر هيأت مديره نتواند پس از انقضاي مدت يكساله عضويت و يا در صورت فوت يا حجر يا تعليق يا لغو عضويت هريك از اعضاي هيأت رئيسه نسبت به انتخاب جايگزين، ظرف مدت مذكور اقدام كند هيأت مديره مكلف است موضوع را بلافاصله به شوراي مركزي منعكس نمايد و شوراي مزبور مكلف است عضو يا اعضاي جايگزين را از بين اعضاي هيأت مديره به طور موقت تا زمان حصول توافق براي انتخاب اعضاي مزبور توسط هيأت مديره تعيين و معرفي نمايد.
ماده 72: جلسات هيأت مديره حداقل ماهي دوبار تشكيل و با حضور دو سوم اعضاي اصلي رسميت مي‌يابد. اعضاي علي‌‌البدل مي‌توانند بدون داشتن حق رأي در كليه جلسات هيأت مديره شركت نمايند. تصميمات و مصوبات هيأت مديره با رعايت نصاب اكثريت نصف به اضافه يك به نسبت تعداد كل اعضاي اصلي معتبر بوده و توسط دبير در دفتر مخصوصي ثبت و به امضاي اعضاي حاضر در جلسه مي‌رسد. اسامي غايبين ذيل آن ذكر مي‌شود.
تبصره 1ـ چنانچه هر يك از اعضاي اصلي هيأت مديره چهار جلسه پياپي يا هشت جلسه متناوب در مدت شش ماه متوالي بدون عذر موجه غيبت نمايند مستعفي شناخته شده و عضو علي‌البدل به جاي او در جلسات هيأت مديره به عنوان عضو اصلي شركت خواهد كرد و مراتب نيز به عضو مستعفي بطور كتبي اعلام مي‌شود.
تبصره 2ـ در صورت فوت، استعفا، حجر يا سلب صلاحيت قانوني هر يك از اعضاي هيأت مديره، از عضو علي‌البدل به عنوان عضو اصلي جهت شركت در جلسات هيأت مديره دعوت خواهد شد.
ماده 73: (اصلاحي 30/4/1381)- اضافه شدن تبصره به اين ماده
اختيارات و وظايف هيأت مديره به شرح زير تعيين مي‌شود:
1ـ برنامه‌ريزي در جهت تقويت و توسعه فرهنگ و ارزش‌هاي اسلامي در معماري و شهرسازي.
2ـ برنامه‌ريزي به منظور رشد و اعتلاي حرفه‌هاي «مهندسي ساختمان» و مشاغل مرتبط با آن و جلب مشاركت اعضا در جهت توسعه فعاليت‌هاي حرفه‌اي و مهندسي.
3ـ ارتقاء دانش فني و كيفيت كار شاغلان در بخش‌هاي «مهندسي ساختمان» از طريق ايجاد پايگاه‌هاي علمي، فني، آموزشي و نظاير آن.
4ـ همكاري با مراجع مسئول در امر كنترل ساختمان از قبيل اجراي دقيق و صحيح مقررات ملي ساختمان و ضوابط طرح‌هاي جامع و تفصيلي و هادي شهرها توسط اعضاي «نظام مهندسي استان» حسب درخواست.
5ـ نظارت بر حسن اجراي انجام خدمات مهندسي توسط اشخاص حقيقي و حقوقي در طرح‌ها و فعاليت‌هاي غيردولتي در حوزه استان و تعقيب متخلفان از طريق مراجع قانوني ذيصلاح.
6ـ مشاركت در امر ارزشيبابي و تعيين صلاحيت و ظرفيت اشتغال به كار شاغلان در امور فني مربوط به فعاليت‌هاي حوزه‌هاي مشمول «قانون».
7ـ دفاع از حقوق اجتماعي و حيثيت حرفه‌اي اعضا و تشويق و حمايت از فعاليت‌هاي با ارزش و برگزاري مسابقات حرفه‌اي و تخصصي و معرفي طرح‌هاي ارزشمند.
8ـ تنظيم روابط بين صاحبان حرفه‌اي «مهندس ساختمان» و كارفرمايان و كمك به مراجع مسئول در بخش «مهندسي ساختمان» در زمينه ارجاع مناسب كارها به صاحبان صلاحيت و جلوگير از مداخله اشخاص فاقد صلاحيت در امور فني.
9ـ كمك به ترويج اصول صحيح «مهندسي ساختمان» و همكاري با وزارت مسكن و شهرسازي در زمينه تدوين، اجرا و كنترل مقررات ملي ساختمان و استانداردها و معيارها.
10ـ كمك به ارتقاء كيفيت طرح‌هاي ساختماني، عمراني و شهرسازي در محدوده استان و ارائه گزارش بر حسب درخواست، شركت در كميسيون‌ها و شوراهاي تصميم‌گيري در مورد اينگونه طرح‌ها و همكاري با وزارت مسكن و شهرسازي و شهرداري‌ها در زمينه كنترل ساختمان و اجراي طرح‌هاي ياد شده با استفاده از خدمات اعضاي «نظام مهندسي استان».
11ـ ارائه خدمات كارشناسي فني به مراجع قضايي و قبول داوري در اختلافاتي كه داراي ماهيت فني است.
12ـ همكاري با مراجع استان در هنگام بروز سوانح و بلاياي طبيعي.
13ـ تهيه و تنظيم و تصويب برنامه و بودجه و ترازنامه سالانه «نظام مهندسي استان» و ارائه آن به مجمع عمومي جهت تصويب.
14ـ معرفي نماينده هيأت مديره جهت عضويت در كميسيون‌هاي حل اختلاف مالياتي به منظور رسيدگي و تشخيص ماليات فني و مهندسي اعضاء «نظام مهندسي استان».
15ـ تهيه و تنظيم مباني قيمت‌گذاري خدمات مهندسي در استان و پيشنهاد آن به وزارت مسكن و شهرسازي جهت تصويب و ابلاغ.
16ـ پيشنهاد اسامي بازرسان به ميزان دو برابر تعداد آنها از بين اعضاي «نظام مهندسي استان» به مجمع عمومي براي انتخاب بازرسان اصلي و علي‌البدل.
17ـ انتخاب و معرفي حسب مورد دو تا چهار عضو شوراي انتظامي استان به «شوراي مركزي» جهت صدور حكم عضويت در شوراي انتظامي استان موضوع ماده 17 «قانون» و فراهم كردن موجبات و وسايل تشكيل شوراي انتظامي استان.
18ـ تهيه و تصويب نظام‌نامه اداري، تشكيلاتي، مالي و داخلي «نظام مهندسي استان».
19ـ تنظيم امور اداري و مالي «نظام مهندسي استان» طبق مقررات و نظام نامه‌هاي مربوط.
20ـ تعيين ميزان وروديه و حق عضويت سالانه اعضا و ارائه آن به مجمع عمومي جهت تصويب.
21ـ ارسال شكايات واصل شده به شوراي انتظامي استان.
22ـ استخدام و عزل و نصب كاركنان «نظام مهندسي استان» و تعيين شغل و حقوق و دستمزد و پاداش آنها.
23ـ افتتاح حساب بانكي، به نام «نظام مهندسي استان» نزد بانك‌ها و برداشت از اين حساب‌ها جهت انجام امور «نظام مهندسي استان» و پرداخت هزينه‌ها.
24ـ تعيين امضاء يا امضاهاي مجاز به منظور برداشت از حساب‌هاي بانكي، امضاي قراردادها، اسناد و اوراق تعهدآور، اقامه دعوي و صلح و سازش.
25ـ تعيين فهرست كارشناسان خبره و واحد شرايط به تفكيك «رشته‌هاي اصلي» از بين اعضاي «نظام مهندسي استان» با رعايت ضوابط و دستورالعمل‌ وزارت مسكن و شهرسازي جهت معرفي به مراجع قضايي يا شوراهاي انتظامي يا ساير مراجع متقاضي.
26ـ اعلام نظر كتبي به مراجع قضايي يا معرفي كارشناس يا هيأت كارشناسي خبره واجد شرايط به محاكم قضايي ظرف مهلت‌هاي تعيين شده، موضوع ماده 17 «قانون». 27ـ همكاري در برگزاري آزمون‌هاي موضوع «قانون» و ‌آئين‌نامه اجرايي آن.
28ـ تشكيل كميته نظام پيشنهادات در «نظام مهندسي استان» و تعيين وظايف و نحوه هماهنگي با ساير استانها موضوع ماده 86 اين آئين‌نامه.
29ـ تشكيل هيأت مشورتي «نظام مهندسي استان» و تعيين وظايف و نحوه همكاري.
30ـ تأسيس دفاتر نمايندگي و تهيه و تصويب نظام‌نامه مربوط شامل نحوه تشكيل، چگونگي فعاليت و تعيين حدود وظايف و اختيارات آنها.
31ـ تهيه نظام‌نامه مربوط به كميسيون‌هاي تخصصي شامل نحوه تشكيل شرح وظايف و حدود اختيارات و نحوه تركيب آنها.
32ـ ايجاد تسهيلات لازم جهت انجام كارآموزي فارغ‌التحصيلان «رشته‌هاي اصلي» و «رشته‌هاي مرتبط» و در «مهندسي ساختمان»
33ـ تشكيل دفاتر مشاوره و راهنمايي به منظور كسب اطلاعات لازم و ارائه آن به عموم به منظور اطلاع‌رساني به مراجعين و اعضاي سازمان و ارجاع امور به اعضاي حقيقي و حقوقي «نظام مهندسي استان» و مراجع ذيربط در مورد نياز، نظير حل و فصل موضوعات، رفع اختلاف، خدمات مشاوره فني و مهندسي.
34ـ انتشار خبرنامه و نشريات تخصصي و تهيه و توزيع نشريات حرفه‌اي، نرم‌افزارهاي غيره.
35ـ تشكيل نمايشگاه‌هاي تخصصي، فني، توليدي، و ايجاد تسهيلات لازم براي شركت اعضا در نمايشگاه‌هاي داخلي و خارجي.
36ـ پيشنهاد تغييرات خاص متناسب با شرايط ويژه استان در مقررات ملي ساختمان بر اساس ماده 33 «قانون».
37ـ مشورت با گروه‌هاي تخصصي و كسب نظر از آنها در امور مرتبط با رشته مربوط. 38ـ هر نوع وظيفه ديگري كه به موجب «قانون» و آئين‌نامه اجرايي و ساير مقررات مربوط و يا عرفاً ضروري است و به عهده هيأت مديره مي‌باشد.
تبصره- در مواردي كه مجمع عمومي پس از استماع گزارش بازرس (بازرسان) عملكرد يا ترازنامه ساليانه هيأت مديره را تأييد و تصويب نكند، موارد اشكال و ابهام را دقيقاً مشخص و به انضمام ترازنامه جهت انجام اصلاحات لازم به هيأت مديره اعاده مي‌نمايد. هيأت مديره مكلف است ظرف يك ماه مراتب را مورد رسيدگي قرار داده و پس از انجام اصلاحات لازم و تأييد بازرس يا بازرسان ترازنامه را جهت تصويب به مجمع عمومي تسليم نمايد. چنانچه مجدداً ترازنامه به تصويب عمومي نرسد هيأت مديره بلافاصله مراتب را به شوراي مركزي منعكس مي‌نمايد، و نظر نهايي شوراي مركزي براي هيأت مديره لازم‌الاجرا خواهد بود.
ماده 74: كليه مكاتبات «نظام مهندسي استان» با امضاي رئيس هيأت مديره و در غياب او به ترتيب با امضاي نايب رئيس اول يا دوم انجام مي‌شود، مگر آنكه در موارد معيني، هيأت مديره نحوه خاصي تعيين كرده باشد.
ماده 75: نمايندگي «نظام مهندسي استان» با هيأت مديره است، كه بطور كلي و يا موردي نماينده يا نمايندگان خود را با حق انتخاب وكيل با حق توكيل غير يا بدون آن و با تعيين حدود اختيارات و صلاحيت تعيين خواهد كرد.
ماده 76: هيأت مديره مي‌تواند در جهت اجراي تصميمات و وظايف محوله تمام يا قسمتي از اختيارات خود را در موارد معين و يا براي مدت محدود و معين به هر يك يا چند نفر از اعضاي هيأت مديره تفويض نمايد. همچنين هيأت مديره مي‌تواند قسمتي از اختيارات و وظايف خود را به موجب نظام‌نامه‌هاي مربوط به دفاتر نمايندگي و كميسيون‌هاي تخصصي مهندسان هر رشته در شهرستان‌هاي تابعه استان واگذار كند. اين نظام‌نامه‌ها ممكن است در صورت قبول و تأييد شوراي انتظامي استان نيز شامل دريافت شكايات انتظامي و رسيدگي مقدماتي نسبت به آنها بر اساس مفاد توافقنامه‌هاي منعقد شده و ارسال پرونده به شوراي انتظامي استان جهت رسيدگي و صدور رأي باشد.
ماده 77: گروه‌هاي تخصصي در هر يك از استانها و در هر يك از «رشته‌هاي اصلي» كه تعداد آنها حداقل به (7) نفر بالغ شود، تشكيل مي‌شود. گروه‌هاي مذكور، امور تخصصي مرتبط با رشته خود را در جلسات گروه، طرح و مورد بررسي و حل و فصل قرار مي‌دهند و نظرات و پيشنهادات خود را براي «نظام مهندسي استان» ارسال مي‌دارند. هيأت مديره نيز قبل از تصميم‌گيري در اموري كه اختصاصاً مرتبط با يكي از «رشته‌هاي اصلي» است نظر گروه تخصصي مربوط را استعلام نموده، آن را در تصميم‌گيري‌هاي خود مورد توجه قرار مي‌دهد.
ماده 78: هيأت مديره «نظام مهندسي استان» موظف است ظرف 3 ماه از تاريخ تشكيل «نظام مهندسي استان» نسبت به تشكيل گروه‌هاي تخصصي موجود در استان اقدام كند.
ماده 79: هر يك از گروه‌هاي تخصصي داراي يك هيأت رئيسه متشكل از 3 تا 7 عضو خواهد بود كه از بين اعضاي هيأت مديره «نظام مهندسي استان» در رشته مربوط و ساير اعضاي همان رشته در «نظام مهندسي استان» براي مدت سه سال به شرح زير تعيين و انتخاب مي‌شوند و نمايندگي گروه تخصصي آن رشته را در امور مربوط به عهده خواهند داشت:

نحوه انتخاب و تعداد اعضاي هيأت رئيسه گروه‌هاي تخصصي

تبصره 1ـ انتخاب ساير اعضاي هيأت مديره «نظام مهندسي استان» در رشته مربوط به وسيله اعضاي همان رشته در «نظام مهندسي استان» به عنوان عضو هيأت رئيسه گروه تخصصي نيز بلامانع است.
تبصره 2ـ اگر در بين اعضاي هيأت مديره به تعداد كافي از متخصصين رشته‌اي موجود نباشد، به تعداد موردنياز، از بين ساير اعضاي همان رشته در «نظام مهندسي استان» انتخاب خواهند شد.
تبصره 3ـ در برگزاري انتخابات هيأت رئيسه گروه‌هاي تخصصي، نماينده سازمان مسكن و شهرسازي استان به عنوان ناظر حضور خواهد داشت.
ماده 80: به منظور دسترسي و مورد استفاده قرار دادن تجربه‌ها، روش‌هاي اسلامي و آداب سنتي، ملي و فرهنگي در طراحي، محاسبه، اجرا، بهره‌برداري، نگهداري و ساير فعاليت‌هاي مهندسي، كميته‌اي تحت عنوان «كميته نظام پيشنهادات» در وزارت مسكن و شهرسازي و همچنين در هر يك از نهادهاي «قانون» نظير «شوراي مركزي»، «نظام مهندسي استان» و گروه‌هاي تخصصي موضوع ماده 16 «قانون» تشكيل مي‌گردد. نحوه گردش اطلاعات و چگونگي استفاده از آن به ترتيب زير خواهد بود:
الف ـ گروه‌هاي تخصصي استان نظريات و پيشنهادات واصل شده را ضمن اعلام وصول كتبي به پيشنهاد دهندگان دسته‌بندي نموده، در پايان هر ماه گزارش آن را همراه اظهارنظر يا هر گونه پيشنهادي به «نظام مهندسي استان» ارسال مي‌دارند.
ب ـ «نظام مهندسي استان» گزارش‌هاي واصل شده گروه‌هاي تخصصي استان و نظرات و پيشنهادات واصل شده از ساير اعضا را ضمن اعلام وصول به گروه‌هاي تخصصي و اعضا و همچنين درج در خبرنامه «نظام مهندسي استان» دسته‌بندي و طبقه‌بندي موضوعي نموده و مواردي را كه در حدود اختيارات و صلاحيت «نظام مهندسي استان» است راساً اقدام مي‌نمايد و در پايان هر فصل گزارش آن را همراه اظهارنظر يا هر گونه پيشنهادي به «شوراي مركزي» ارسال خواهد داشت.
پ ـ «شوراي مركزي» گزارش‌هاي واصل شده «نظام مهندسي استان»ها را ضمن اعلام وصول و همچنين درج در خبرنامه «شوراي مركزي» همراه گزارشي شامل:
ـ اظهارنظر و پيشنهادات «شوراي مركزي»
ـ دسته‌بندي و طبقه‌بندي موضوعي مطالب.
ـ تعيين اولويت‌هاي پيشنهاداتي كه بايد مورد عمل قرار گيرد.
ـ ضرورت تحقق و شرايط و ملزومات موردنياز.
هر شش ماه يكبار به كميته نظام پيشنهادات وزارت مسكن و شهرسازي ارسال خواهد داشت.
ت ـ كميته نظام پيشنهادات وزارت مسكن و شهرسازي با توجه به پيشنهادات «شوراي مركزي» از محل بودجه موضوع ماده 39 «قانون» كه به اين منظور تخصيص يافته، به پيشنهاداتي كه مورد عمل قرار گرفته بر اساس دستورالعمل مصوب وزير مسكن و شهرسازي در هر سال جايزه‌اي تحت عنوان «جايزه پيشنهاد» به پيشنهاد دهندگان اعطا مي‌نمايد.
ج: «بازرسان»
ماده 81: هر «نظام مهندسي استان» كه تا 1000 عضو داشته باشد يك بازرس اصلي و يك بازرس علي‌البدل و از 1001 عضو تا 5000 عضو 2 بازرس اصلي و يك بازرس علي‌البدل و از 5001 عضو و بيشتر 3 بازرس اصلي و يك بازرس علي‌البدل خواهد داشت. بازرسان نبايد عضو هيأت مديره يا شوراي انتظامي استان باشند و حداقل بايد 10 سال سابقه كار داشته متعهد و خوشنام باشند.
به منظور انتخاب بازرسان، هيأت مديره اسامي دو برابر تعداد بازرسان اصلي و علي‌البدل واجد شرايط را از بين اعضاي «نظام مهندسي استان» انتخاب و به اولين جلسه مجمع عمومي كه بعد از انتخاب هيأت مديره تشكيل مي‌شود پيشنهاد مي‌نمايد. حايزين اكثريت آرا به ترتيب نفرات اول به عنوان بازرس يا بازرسان اصلي و نفر بعدي به عنوان بازرس علي‌البدل براي مدت 2 سال انتخاب مي‌شوند.
ماده 82: وظايف و اختيارات بازرس (بازرسان) به شرح زير تعيين مي‌شود:
الف ـ اظهارنظر درباره صحت و درستي صورت دارايي‌ها و صورت حساب دوره عملكرد و ترازنامه‌اي كه هيأت مديره براي ارائه به مجمع عمومي تهيه نموده است و تهيه گزارش و تسليم آن به هيأت مديره حداقل 15 روز قبل از تشكيل مجمع عمومي.
ب ـ اظهار نظر درباره صحت مطالب و گزارش‌ها و اطلاعاتي كه هيأت مديره براي ارائه به مجمع عمومي تنظيم نموده است.
پ ـ بازرسان بايد اطمينان حاصل نمايند اقدامات و عملكرد هيأت مديره در حدود «قانون» و آئين‌نامه‌هاي اجرايي آن بوده و حقوق اعضا در حدودي كه «قانون» و آئين‌نامه‌هاي آن تعيين كرده به طور يكسان رعايت شده باشد و در صورتيكه هيأت مديره تخلف يا تخطي از «قانون» و آئين‌نامه داشته و يا اطلاعاتي بر خلاف حقيقت در اختيار مجمع عمومي قرار دهند بازرس يا بازرسان مكلفند كه مجمع عمومي را از آن آگاه نمايند.
ت ـ بازرس يا بازرسان با اطلاع هيأت مديره حق دارند، در هر موقع هر گونه رسيدگي و بازرسي لازم را انجام داده و اسناد و مدارك و اطلاعات مربوط به «نظام مهندسي استان» را از هيأت مديره مطالعه كرده و مورد رسيدگي قرار دهند. اين رسيدگي نبايد به گونه‌اي باشد كه موجب وقفه در عمليات جاري شود.
ث ـ بازرس يا بازرسان مي‌توانند به مسئوليت خود در انجام وظايفي كه بر عهده دارند از نظر كارشناسان استفاده كنند، مشروط بر اينكه آنها را از قبل بطور رسمي و كتبي به «نظام مهندسي استان» معرفي كرده باشند. اين كارشناسان در موارد و حدودي كه بازرس يا بازرسان تعيين مي‌كنند مانند خود بازرس حق هر گونه تحقيق و رسيدگي را خواهند داشت.
د: شوراي انتظامي استان
ماده 83: هر يك از «نظام مهندسي استان»ها داراي يك شوراي انتظامي استان خواهد بود. تعداد اعضاي شوراي انتظامي استان در استانهايي كه تعداد اعضاي «نظام مهندسي استان» تا 1000 نفر باشد از سه عضو و بيش از 1000 نفر از پنج عضو تشكيل مي‌شود. يك عضو شوراي انتظامي استان توسط رئيس دادگستري استان و بقيه از بين اعضاي خوشنام «نظام مهندسي استان» توسط هيأت مديره براي مدت سه سال انتخاب و به «شوراي مركزي» جهت صدور حكم عضويت در شوراي انتظامي استان معرفي مي‌شوند.
ماده 84: شوراي انتظامي استان در اولين جلسه از بين خود يك رئيس و يك نايب رئيس براي مدت يكسال انتخاب خواهد كرد و تجديد انتخاب آنها پس از انقضاي هر دوره يكساله بلامانع خواهد بود.
جلسات شوراي انتظامي استان با حضور دو سوم از اعضا رسميت يافته و تصميمات آن با اكثريت آراي حاضر در جلسه معتبر است.
ماده 85: شوراي انتظامي استان مرجع رسيدگي به شكايات و دعاوي اشخاص حقيقي و حقوقي در خصوص تخلفات حرفه‌اي، انضباطي و انتظامي مهندسان و كاردانهاي فني عضو «نظام مهندسي استان» و يا دارندگان «پروانه اشتغال» مي‌باشد.
كليه اشخاص حقيقي و حقوقي، اعم از صاحب‌كار، زيانديده از تخلف، دستگاه‌ها و سازمانهاي دولتي و وابسته به دولت يا غيردولتي يا نهادهاي انقلاب اسلامي، شهرداري‌ها و مؤسسات عمومي و بطور كلي هر شخصي كه در مورد هر يك از اعضاي «نظام مهندسي استان» يا دارنده «پروانه اشتغال» شكايتي در مورد تخلفات انضباطي، انتظامي و يا حرفه‌اي وي داشته باشد مي‌تواند شكايت خود را بطور كتبي و با درج مشخصات و شرح تخلف مورد ادعا به انضمام اسناد و مدارك مربوط به دبيرخانه «نظام مهندسي استان» ارسال يا تحويل نمايد.
تبصره 1ـ رسيدگي به تخلفات اشخاصي كه بر اساس قوانين قبلي داراي «پروانه اشتغال» هستند ولي هنوز عضويت «نظام مهندسي استان» را دارا نمي‌باشند، در صلاحيت شوراي انتظامي استان است.
تبصره 2ـ در صورتيكه مشتكي‌عنه عضو «نظام مهندسي استان» ديگري غير از «نظام مهندسي استان» واصل كننده شكايت باشد، «نظام مهندسي استان» محل وقوع تخلف صالح براي رسيدگي به شكايت است.
تبصره 3ـ به شكايات واصل شده كه بدون امضا و نام و نشاني كامل شاكي باشد ترتيب اثر داده نخواهد شد.
تبصره 4ـ هيأت مديره مي‌تواند در صورت اطلاع از وقوع تخلف، بدون دريافت شكايت، رأساً نيز به شوراي انتظامي استان اعلام شكايت كند.
ماده 86: دبيرخانه «نظام مهندسي استان» كه دبيرخانه شوراي انتظامي استان نيز محسوب مي‌شود، كليه شكايات واصل شده را در دفتر مخصوصي ثبت و پس از تشكيل پرونده و ضميمه نمودن سوابق عضويت مشتكي عنه با رعايت نوبت، تعيين وقت نموده و به شوراي انتظامي استان تسليم مي‌نمايد. موارد خارج از نوبت به تشخيص رئيس شوراي انتظامي استان تعيين خواهد شد.
تبصره ـ كليه مكاتبات و تصميمات و آراء شوراي انتظامي استان با امضاي رئيس يا نايب رئيس شوراي انتظامي استان از طريق همين دبيرخانه انجام و ابلاغ خواهد شد.
ماده 87: شوراي انتظامي استان ملزم است به شكايات واصل شده رسيدگي و در صورتيكه شكايت را وارد نداند و يا رسيدگي به موضوع را در صلاحيت خود تشخيص ندهد نظر به رد شكايت يا عدم صلاحيت داده و در غير اينصورت حسب مورد از محل بازديد و يا از شاكي و مشتكي‌عنه و يا هر شخص ديگر كه در ارتباط با موضوع شكايت است دعوت بعمل آورده و ضرورتاً پس از شنيدن اظهارات و دفاعيات آنها اتخاذ تصميم كند. عدم حضور شاكي يا وكيل يا نماينده او در اولين جلسه رسيدگي در حكم انصراف از شكايت است لكن عدم حضور مشتكي‌عنه مانع رسيدگي و اخذ تصميم نخواهد بود.
تبصره 1ـ مشتكي‌عنه مي‌تواند در صورت عدم امكان حضور، لايحه دفاعيه خود را قبل از جلسه رسيدگي به دبيرخانه شوراي انتظامي استان تسليم و يا يكنفر را به عنوان وكيل معرفي نمايد.
تبصره 2ـ شوراي انتظامي استان در هر مورد كه به مصلحت تشخيص دهد مي‌تواند از نظرات مشورتي كارشناسان خبره «نظام مهندسي استان» موضوع بند 25 ماده 73 اين آئين‌نامه و يا متخصصان واجد شرايط يا نظرات كميسيون‌هاي تخصصي تشكيل شده در «نظام مهندسي استان» نيز استفاده كند و مي‌تواند دريافت و ثبت شكايات و انجام امور مقدماتي از قبيل بازديد از محل، كسب نظر كارشناسي، تهيه گزارش و همچنين ارسال و ابلاغ اوراق و دعوتنامه‌ها و آراي صادر شده را به دفاتر نمايندگي در استان تفويض اختيار نمايد.
ماده 88: طرح و رسيدگي به شكايت در مراجع قضايي مانع از رسيدگي در شوراي انتظامي استان و اعمال مجازات‌هاي انضباطي و حرفه‌اي مندرج در اين آئين‌نامه نخواهد بود.
ماده 89: شوراي انتظامي استان مكلف است به شكايات و اعلانات وزارت مسكن و شهرسازي در مورد تخلفاتي كه از اجراي مواد 34 و 35 و ساير مواد «قانون» و آئين‌نامه اجرايي آن روي داده، خارج از نوبت و حداكثر ظرف يكماه رسيدگي و اعلام رأي نمايد.
ماده 90: مجازات‌هاي انتظامي به قرار زير است:
درجه 1ـ اخطار كتبي با درج در پرونده عضويت در «نظام مهندس استان».
درجه 2ـ توبيخ كتبي با درج در پرونده عضويت در «نظام مهندس استان».
درجه 3ـ محروميت موقت از استفاده از «پروانه اشتغال» به مدت سه ماه تا يكسال و ضبط «پروانه اشتغال» به مدت محروميت.
درجه 4ـ محروميت موقت از استفاده از «پروانه اشتغال» به مدت يكسال تا سه سال و ضبط «پروانه اشتغال» به مدت محروميت.
درجه 5ـ محروميت موقت از استفاده از «پروانه اشتغال» به مدت سه سال تا پنج‌سال و ضبط «پروانه اشتغال» به مدت محروميت.
درجه 6ـ محروميت دايم از عضويت «نظام مهندسي استان»ها و ابطال «پروانه اشتغال»
تبصره ـ در صورت تكرار تخلف، اشخاصي كه به سه مرتبه محروميت موقت از استفاده از «پروانه اشتغال» محكوم شده باشند در صورتيكه براي دفعات بعدي مرتكب تخلفي شوند كه باز هم مستلزم اعمال مجازات محروميت موقت از درجه 4 يا 5 باشد به مجازات مربوط به اضافه يك برابر مجموع مدت محروميت‌هاي قبلي از استفاده از «پروانه اشتغال» و ضبط آن و يا مجازات از نوع درجه 6 محكوم خواهند شد.
ماده 91: تخلفات انضباطي و حرفه‌اي عبارت از تخلف در اموري است كه انجام آن ناشي از «پروانه اشتغال» موضوع «قانون» يا عضويت در «نظام مهندسي استان» باشد. تخلف انضباطي و حرفه‌اي و انطباق آنها با مجازاتهاي انتظامي به شرح زير است:
الف ـ عدم رعايت ضوابط شهرسازي و مقررات ملي ساختمان و همچنين ضوابط و معيارهاي فني مربوط به آن يا هر اقدام يا عملي كه مخالف يا متناقض با مقررات مذكور يا ساير مقررات مربوط جاري كشور باشد، مجازات انتظامي از درجه يك تا درجه پنج.
ب ـ مسامحه و يا عدم توجه در انجام امور حرفه‌اي به نحوي كه موجب اضرار يا تضييع حقوق صاحب كار شود، از درجه يك تا درجه چهار.
پ ـ مسامحه و يا عدم توجه در انجام امور حرفه‌اي به نحوي كه موجب اضرار غير و يا تضييع حقوق يا اموال عمومي شود، از درجه يك تا درجه پنج.
ت ـ خودداري از انجام اقدامات بازدارنده يا اصلاحي در مورد تخلفات هر يك از عوامل اجرايي كار از نظر مشخصات لوازم و مصالح و كيفيت انجام كار با توجه به مفاد قراردادهاي مربوط و ضوابط و مقررات ساختماني، از درجه يك تا درجه سه.
ث ـ صدور گواهي‌هاي خلاف واقع، از درجه يك تا درجه پنج.
ج ـ تأييد غير واقعي ميزان عمليات انجام شده جهت تنظيم صورت وضعيت يا مدرك مشابه ديگر، از درجه سه تا درجه پنج.
چ ـ امتناع از اظهارنظر كارشناسي پس از قبول انجام آن در مواردي كه از طريق مراجع ذيصلاح قانوني نظر خواهي شده است، از درجه يك تا درجه سه.
ح ـ تعلل در تنظيم و تسليم گزارش‌هايي كه به موجب ضوابط و مقررات يا دستورات مراجع ذيصلاح قانوني موظف به تهيه و تسليم آنها به مراجع ذيربط بوده است، از درجه يك تا درجه سه.
خ ـ عدم توجه به مفاد اطلاعيه‌ها و اخطاريه‌هاي ابلاغ شده از سوي مراجع ذيصلاح و ذيربط، از درجه يك تا درجه پنج.
دـ جعل در اوراق و اسناد و مدارك حرفه‌اي به شرط اثبات وقوع جعل در مراجع قضايي، از درجه سه تا درجه پنج.
ذ ـ اشتغال در حرف مهندسي موضوع «قانون» خارج از صلاحيت يا ظرفيت تعيين شده در «پروانه اشتغال»، از درجه يك تا درجه پنج.
رـ دريافت هر گونه وجهي خارج از ضوابط، از درجه دو تا درجه پنج.
زـ ‌سوء استفاده از عضويت و يا موقعيت‌هاي شغلي و اداري «نظام مهندسي استان» به نفع خود يا غير، از درجه دو تا درجه پنج.
ژ ـ عدم رعايت مقررات و ضوابط مصوب «نظام مهندسي استان»، از درجه يك تا درجه سه.
س ـ عدم رسيدگي به تخلفات در شوراي انتظامي استان يا عدم اجراي رأي به وسيله «نظام مهندسي استان» بدون عذر و علت موجه بيش از سه ماه، به تشخيص «شوراي مركزي» در مورد اعضاي شوراي انتظامي استان يا اعضاي «هيأت مديره نظام مهندسي استان» از درجه دو تا درجه پنج.
ش ـ ارائه خدمات مهندسي طراحي، محاسبه، اجرا و نظارت توسط اشخاص حقيقي و حقوقي كه مسئوليت بررسي و تأييد نقشه و يا امور مربوط به كنترل آن پروژه را در شهرداري‌ها و سازمان‌هاي دولتي و نهادهاي عمومي غيردولتي بر عهده دارند از درجه يك تا درجه پنج.
ص ـ تأسيس هر گونه مؤسسه، دفتر يا محل كسب و پيشه براي انجام خدمات فني بدون داشتن مدرك صلاحيت مربوط از درجه دو تا درجه پنج.
ض ـ استفاده از «پروانه اشتغال» در دوره محروميت موقت از درجه دو تا درجه پنج.
ع ـ انجام هر عملي كه به موجب آئين‌نامه‌هاي داخلي «نظام مهندسي استان» مربوط مخالف شئون حرفه‌اي بوده و موجب خدشه‌دار شدن حيثيت «نظام مهندسي استان» شود، از درجه يك تا درجه چهار.
ماده 92: تشخيص اهميت تخلف و انطباق آن با هر يك از مجازات‌هاي مقرر در بندهاي ماده 90 اين آئين‌نامه به عهده شوراي انتظامي استان است و تكرار تخلف از هر نوع كه باشد مستوجب مجازات شديدتر خواهد بود.
تبصره 1ـ در صورتيكه متخلف در يك پرونده مرتكب دو يا چند تخلف شده باشد براي هر تخلف مجازات جداگانه تعيين مي‌شود، ليكن فقط مجازاتي كه شديدتر است اعمال خواهد شد و چنانچه مجازات‌هاي مذكور همگي از يك درجه باشد در اين صورت مجازات مناسب با توجه به تعداد تخلفات تعيين مي‌شود.
تبصره 2ـ در صورت تكرار تخلف، مجازات مناسب، با رعايت تبصره ماده 90 اين آئين‌نامه تعيين مي‌شود.
ماده 93: آراء شوراي انتظامي استان بايد مستند و مستدل و صريح بوده و در ذيل برگ رأي، نحوه اعتراض و مهلت آن بطور دقيق قيد شود.
آراء شوراي انتظامي استان اعم از اينكه مبني‌بر عدم وقوع تخلف و يا تعيين مجازات باشد ظرف مدت يكماه از تاريخ ابلاغ قابل تجديد نظر است.
ماده 94: مرجع تجديد نظر از تصميمات و آراء شوراي انتظامي استان‌ها، «شوراي انتظامي نظام مهندسي» است.
تبصره ـ آراء بدوي كه توسط شوراي انتظامي استان در اجراي قانون آزمايشي «نظام مهندسي ساختمان» مصوب 1371 صادر شده به قوت خود باقي و ظرف يك ماه از تاريخ ابلاغ و در صورتيكه قبلاً ابلاغ شده ولي قبل از پايان مهلت تجديدنظر خواهي و يا رسيدگي مجدد و صدور رأي قطعي، اجراي قانون آزمايشي متوقف شده است، ظرف يكماه از تاريخ ابلاغ اين آئين‌نامه، قابل تجديدنظرخواهي در «شوراي انتظامي نظام مهندسي» است